________________
[ ૨૧૬ ]
પ્રભાવિક પુરુષ : જ્યાં શેરીના નાકે આવ્યા ત્યાં સામેથી આવતાં નિર્ચ જોયા. એકાએક મથાળે ટકેલા શબ્દો બોલી જવાયા; શુકન ફેરવવા સારુ પાછાં પગલાં ભરતા ગયા અને અસ્ફટ સ્વરે લવતા ગયા.
ભારી અપશુકન! ઊગતી સવારે આ નાસ્તિક કયાંથી અહીં ફૂટી નીકળ્યા? વર્ષોમાં અગ્રેસર ગણાતા ભૂદેની વસતિમાં તેમનાં પગલાં થયા એ કળિયુગની જ બલિહારી! શિવ શિવ!”
પંડિતજી પાછા ફર્યા તેથી કંઈ ગામનું કે માર્ગનું તંત્ર સ્થંભી ન જ ગયું. બધાને કંઈ શુકન-અપશુકનની નહોતી પડી. આ ગામ રાજગૃહી નગરીથી દૂર નહોતું છતાં કહેવું જોઈએ કે અહીં ચુસ્ત વેદાંતી બ્રાહ્મણની વસ્તી સવિશેષ હેવાથી શ્રમણાનું આગમન જવલ્લે જ થતું. વિતંડાવાદમાં કાળક્ષેપ કરવાની જેમને ટેવ નથી અને પ્રેમભાવે ઉપદેશ દઈ જેમણે સ્વકલ્યાણ સાધવા સારુ જ યતિવેશ ધારણ કર્યો છે એવા પ્રમાણે આ સ્થાનને ઉખરભૂમિ સમ અવગણ અહીં
ભ્યા સિવાય રાજગૃહીમાં પહોંચતા અથવા નાલંદાના ચર્ચાધામમાં રહેવાનું વધુ પસંદ કરતાં, કેમકે ત્યાં વિવિધધમી પંડિત વચ્ચે વિધવિધ પ્રકારની ચર્ચાઓ ચાલતી પણ એ સર્વ યુક્તિપુરસ્સર થતું હોવાથી જાણવાનું ઘણું મળતું અને બેટે કાળક્ષેપ નહોતે થે.
મનમાની કીર્તિ મેળવેલ આ નાના ગામમાં એકાએક દશેક શ્રમોનું આગમન થયું અને તે પણ ચઢતા પ્રહરે! પંડિત રાજારામને તે કેવળ અપશુકનને ભાસ થયે પણ
