________________
મત્ર અને ખીજાક્ષરા
૫૭
મંત્ર, સાધારણમત્ર અને નિખીજમંત્ર એ રીતે પણ મંત્રના ત્રણ પ્રકારો ગણાવે છે.
વળી કેાઈક મંત્રસ...પ્રદાય એક અક્ષરના મંત્રને પિંડ, એ અક્ષરના મંત્રને ક`કી, ત્રણથી નવ અક્ષરના મંત્રને બીજ, દશથી વીશ અક્ષરના મત્રને મત્ર અને તેથી વધારે અક્ષરના મત્રને માલામત્ર તરીકે ઓળખાવે છે.
જો અવસ્થા અનુસાર મત્રના પ્રકાર પાડીએ તે સ્વાપ અને જાગૃત એવા બે પ્રકારો પડે છે. જે મત્રાની શક્તિ હજી સુષુપ્ત છે, તે સ્વાપ અને જે મંત્રાની શક્તિ જાગૃત થઈ છે, તે જાગૃત.
મંત્રના આ પ્રકારો ખ્યાલમાં રાખવાથી તેનાં વિધિ— વિધાન સમજવામાં સરલતા પડે છે.
