________________
૩૦૩
અહી કાર-તત્ત્વ-વિમર્શ
यो बिन्दुः स पितामहो हरिरसौ तुर्यस्वरो गीयते, ચો ટુરિયનો સાક્ષાર સુ મૃતઃ ह : प्राणः पुरुषः स एव भगवान्नादः स्वयं सर्वदा, देवी चन्द्रकला कलङ्करहिता मायेति तुभ्यं नमः॥ .
માયાબીજમાં જે બિંદુ છે, તે બ્રહ્માનું રૂપ છે, દીર્ઘઈકાર વિષ્ણુસ્વરૂપ છે, તમામ દુઃખ, કલેશ તથા ભયને મટાડનાર ૨ શંકરરૂપ છે, શું કાર એ પ્રાણરૂપ છે અને તે જ ભગવાન સ્વયં નાદરૂપ સર્વદા બિરાજમાન છે. તેમાં કલંકરહિત ચંદ્રકલા સ્વરૂપી દેવી રહેલાં છે, જે માયા કહેવાય છે, તે માયાને મારો નમસ્કાર હો.”
આ પદ્યમાં હકારની આગળ રકારની સૂચના છે. તેની સાથે સૌથી પહેલાં બિંદુ, પછી ઈ, ૨, હ, નાદ અને ચંદ્રકલાનું સૂચન છે. તેને માત્ર કવિકિયાજન્ય વર્ણ સુલભતા તો કહી શકાય તેમ નથી. ખરેખર એ કોઈ સંપ્રદાયગત-પરંપરાનું સૂચન હોય એમ લાગે છે.
(ઘ) જપતત્વ–જપ એ બીજાં કર્મોની જેમ આત્મકલ્યાણનું એક સાધન છે. જેમ કે કઈ ભાવનાનું મનમાં વારંવાર આવર્તન થવાથી મનમાં તેની પ્રતિષ્ઠા થતી જાય છે અને અંતે મન પણ તેવું જ બની જાય છે. તેમજ જપ કરતાં કરતાં માનવ મંત્રરૂપ બની જાય છે તથા મંત્ર એ દેવરૂપ હોવાને લીધે જ પકર્તા પણ દેવત્વને
