________________
હોંકાર અંગે વિશેષ જ્ઞાતવ્ય
૨૮૯
‘ સાધુઓને વણુ શ્યામ છે. તેથી તે ક્રૂર દૃષ્ટિથી શત્રુનું ઉચ્ચાટન તથા મારણ કરનારા થાય છે, વળી સાધુઓના અક્ષરનું સૂચન કરનારી દીઘ કલા જે અકુશરૂપ છે, તેનું ચિંતન કરતાં શત્રુઓ હણાય છે. कुण्डलिनी भुजगाकृति (ती) रेफाञ्चित 'हः ' शिवः स तु प्राणः । तच्छकिर्दीर्घकला माया तद्वेष्टितं जगद् वश्यम् ||४४०||
>
‘હી કારની ભુજગ-સાપ જેવી આકૃતિ કુંડલિની શક્તિનુ સૂચન કરે છે. તેમાં રેફવાળા જે હૈં છે, છે, એટલે કે હૈં એ શિવરૂપ છે અને તે જ પ્રાણ છે. દીઘ કલા ૧ એ તેની માયારૂપ શક્તિ છે. આખુ જગત્ તેનાથી વીટાયેલુ છે. એટલે હી કારના જપ કરતાં આખું જગત્
વશ થાય છે.”
art हृदये कण्ठे आज्ञाचक्रेऽथ योनिमध्ये वा । सिन्दूरारुणामायाबीजध्यानाद् जगद् वश्यम् ॥ ४४१ ॥
‘નાભિ એટલે ણિપુરચક્રમાં, હૃદય એટલે અનાહતચક્રમાં, કઠ એટલે વિશુદ્ધચક્રમાં, એ ભ્રમરાની વચ્ચે એટલે આજ્ઞાચક્રમાં અને ચેાનિની મધ્યમાં એટલે સ્વાધિખાનચક્રમાં સિંદૂર સમાન રક્તવર્ણ દ્વીકારતું ધ્યાન ધરવાથી જગત્ વશ થાય છે.’ प्रवद् वर्णानुगतं मायाबीजं विशिष्टकार्यकरम् । प्रायः शिरसि त्रिकोणे वश्यकरं कामबीजवत् ।। ४४२ ॥
· પ્રથમ માયામીજના જે વી જણાવ્યા છે, તે પ્રમાણે જુદા જુદા વણે તેનું ધ્યાન ધરતાં જુદાં જુદાં કાર્યાની સિદ્ધિ થાય છે. અને મસ્તકમાં ત્રિકોણની અંદર એટલે આજ્ઞાચક્રમાં ત્રિકોણ સ્થાપીને તેની અંદર ઘ્યાન
૧૯
