________________
હીં કારકલ્પતરુ
વિદ્યા-કલા આદિ અભ્યાસથી સિદ્ધ થાય છે, તેમ ધ્યાન પણ અભ્યાસથી સિદ્ધ થાય છે. આના અથ એમ સમજવાના કે ધ્યાન એકાએક સિદ્ધ થઈ શકતું નથી, પણ પ્રયત્ન કરતાં કરતાં કેટલાક સમયે સિદ્ધ થાય છે અને તે માટે અમુક ક્રમને અનુસરવા પડે છે.
૧૭૮
જે મનુષ્ય પ્રયત્ન—પ્રયાસ—પુરુષાર્થ કરવા તૈયાર નથી, તેને ધ્યાનસિદ્ધિ થતી નથી. વળી પ્રયત્ન–પ્રયાસપુરુષા આદર્યાં પછી ખત રાખવી પડે છે અને માર્ગમાં જે કંઈ વિઘ્ન આવે તેને એળગી જવા માટે ધીરતા તથા વીરતા કેળવવી પડે છે. તેમ જ આ બધા સમય દરમિયાન આત્મશ્રદ્ધાના દીપ જલતા રાખવા પડે છે. જો તેમાં ખામી આવી તેા પ્રયત્નપ્રયાસ-પુરુષાથ માં માટુ' ગામડુ' પડે છે અને સિદ્ધિ સિદ્ધિના ઠેકાણે રહી જાય છે. તાત્પર્ય કે જેને ધ્યાનસિદ્ધિ કરવી છે, તેણે આ બધા ગુણેા કેળવવા જોઇએ.
કાઈ પણ અભ્યાસ ક્રમ વિના થતા નથી. વિદ્યાભ્યાસ કરવા હોય તે પ્રથમ બાળપેાથીનું, પછી પહેલી કક્ષાનુ, પછી બીજી કક્ષાનુ એમ ક્રમવાર શિક્ષણ લેવુ પડે છે અને તે જ વિદ્યાભ્યાસમાં સિદ્ધિ સાંપડે છે. ધ્યાનના અભ્યાસનું પણ આમ જ સમજી લેવું.
તેના પ્રારભ સાલખનથી કરવા, એટલે કે પ્રથમ યંત્ર, પટ્ટ, મૂતિ આદિ સ્થૂલ વસ્તુનુ' આલંબન લેવુ' અને
