________________
૧દર
હોંકારકલ્પતરુ (૨) બને તેટલે સત્સંગ કરે. સદૂગ્રંથનું વાંચન એ પણ એક પ્રકારને સત્સંગ છે. * (૩) બ્રહ્મચર્યનું પાલન કરવું.
(૪) બને તેટલી તપશ્ચર્યા કરવી.
(૫) કોઈ જોડે ચર્ચા કે વાદવિવાદમાં ઉતરવું નહિ, ગપ્પાં મારવાં નહિ કે કુથલીમાં પડવું નહિ.
(૬) બને તેટલું મૌન ધારણ કરવું. (૭) એકાંત પસંદ કરવી. (૮) ઈષ્ટમંત્રનો જપ કર્યા જ કરે.
(૯) જ્યારે ધ્યાન કરવા બેસવું હોય ત્યારે પદ્માસન કે સુખાસને બેસવું, બરડો ટટ્ટાર રાખવો અને હડપચી જરા નીચી રાખી નેત્રોને અર્ધા ઢળેલાં રાખવાં.
(૧૦) આ વખતે હઠ બીડેલા રાખવા, પણ દાંત ખુલ્લા રાખવા અને જીભનું ટેરવું અંદર વાળી તેને તાળવે અડાડી દેવી.
આથી મનની ચંચળતા ઘણું જ ઓછી થઈ જશે. અને ધ્યાન જામવા લાગશે.
આ ઉપાયે અનુભૂત છે, તેથી જ અહીં રજૂ કરવામાં આવ્યા છે.
