________________
૧૩૮
હોંકારકલ્પતરુ જગતમાં ધાર્યું કાર્ય કરી શકે છે. એક જમાનામાં બૌદ્ધો, શે, શાક વગેરેએ આ પકર્મમાં સિદ્ધિ મેળવી હતી,
થી જનતા પર તેમને ખૂબ પ્રભાવ પડતો હતો અને એ રીતે તેમનું ધર્મપ્રચારનું તંત્ર જોરથી ચાલતું હતું. જેને શ્રમણે એકંદર વૈરાગી–ત્યાગી હોવાથી અને મુખ્ય તે નિર્વાણુગની સાધનામાં મસ્ત રહેવાથી તેમનું લક્ષ્ય આ તરફ ઓછું હતું, પણ જ્યારે તેમણે જોયું કે આ રીતે તો આપણે આપણું ઘણા અનુયાયીઓ ગુમાવી બેસીશું અને આપણો ધર્મ ઘણો પાછળ પડી જશે, ત્યારે તેમણે પણ આ ષટ્કર્મ પર ધ્યાન આપવા માંડયું અને પ્રસંગવશાત્ ધર્મને રક્ષણ માટે તથા શાસનની પ્રભાવના માટે તેનો ઉપગ કરવા માંડે. એ જમાનામાં કેવી ઘટનાઓ બનતી તેને ખ્યાલ નીચેની હકીક્ત પરથી આવી શકશે. ' ગુડશસ્ત્ર નગરમાં બડુકર નામે એક બૌદ્રાચાર્ય આવ્યું. તેણે જૈનાચાર્યને વાદ કરવાનું આમંત્રણ મોકલ્યું, તે જૈનાચાર્ય ઝીલી લીધું અને રાજસભા સમક્ષ વાદ થયો. તેમાં જૈનાચાર્યના નાના શિષ્ય સ્યાદ્વાદની યુક્તિઓથી સર્વ પદાર્થોને અનિત્ય જણાવનાર એ બૌદ્ધાચાર્યને જીતી લીધે, આથી તે અત્યંત ક્રોધાયમાન બન્યા અને બીજા કેઈ સ્થળે જવાને અસમર્થ બનતાં તે જ નગરમાં અનશન કરીને મૃત્યુ પામી યક્ષ છે. અનુક્રમે એ નગરની બહાર ઉદ્યાનમાં એ યક્ષનું મંદિર બન્યું અને સહુ કોઈ તેને માનવા લાગ્યા.
