________________
૩૫૪
[ જિને પાસના જે મારે રથ પહેલે નહિ ચાલે તે મારે આજથી જ અન્નપાણી હરામ છે. આ રીતે બંનેને ચડસ પર ચડેલા જોઈને રાજાએ એ નિર્ણય જાહેર કર્યો કે “બેમાંથી કેઈએ પણ રથ કાઢ નહિ.”
આ નિર્ણયથી જ્વાલાદેવીને ઘણે આઘાત થયે અને તેમના નાના પુત્ર મહાપદ્મને ઘણું જ માઠું લાગ્યું. આ વખતે રાજ્યની લગામ તેના હાથમાં હતી, પરંતુ પિતાનું વચન ટાળવાનું તેને માટે શક્ય ન હતું, એટલે તેને પરતંત્રતાનું ભાન થયું અને તેણે એવો નિર્ણય કર્યો કે “જ્યારે મારી માતાને રથ આ નગરમાં નિરંકુશપણે ચલાવું, ત્યારે જ હું ખરો. અને તે જ રાત્રે તેણે નગરને ત્યાગ કર્યો.
સવારે જ્યારે ખબર પડી કે મહાપદ્રકુમાર એકાએક ચાલ્યા ગયા છે, ત્યારે વાલાદેવી રડવા લાગ્યા, પક્વોત્તર રાજા શેકાતુર થયા અને મહાપદના મોટાભાઈ વિષ્ણુકુમારની આંખમાં પણ ઝળઝળિયાં આવી ગયાં. ભાઈની શોધ કરવા વિષ્ણુકુમારે તરત જ ઘડે પલાણ નાખ્યું અને થડા અનુચરો સાથે નીકળી પડ્યા. તેઓ ઘણું સ્થળે ફરી વળ્યા પણ મહાપદ્મનો પત્તો લાગ્યો નહિ, એટલે નિરાશ થઈને પાછા ફર્યા.
આ વાતને ઘણાં વર્ષ વીતી ગયાં અને મહાપકુમારે પિતાના બાહુબળથી છ ખંડ ધરતી જીતી લીધી. પછી તે ઘણું ત્રાદ્ધિ-સિદ્ધિ સાથે હસ્તિનાપુર આવ્યો.
