________________
૮૫
સાંભળી શિવભૂતિએ દક્ષિણ મથુરા તરફ જઈ બુદ્ધિ અને બળથી તે જીતી લીધી, અને સૈન્ય ઉત્તર મથુરા જીતી લીધી. પછી સર્વ રાજા પાસે આવ્યા. રાજાએ તે વૃત્તાંત સાંભળી પ્રસન્ન થઈ શિવભૂતિને કહ્યું કે-“તેં મોટું કામ કર્યું છે. માટે તને શું આપું? જે માગે તે આપું.” તેણે કહ્યું કે-“મને સર્વત્ર ફરવાની રજા આપો.” રાજાએ કહ્યું- “તારી સ્વેચ્છાએ તારે સર્વત્ર ફરવું.”
ત્યારપછી તે શિવભૂતિ ઇચ્છા પ્રમાણે ફરવાથી પોતાને ઘેર પણ મધ્યાહ્ન પછી જાય, મધ્ય રાત્રિએ જાય, કોઈ વખત પરોઢીયે જાય અને કોઈ વખત ન પણ જાય. એવી રીતે અનિયમિત થવાથી તેની સ્ત્રી ઘણી જ ખેદ પામી, તેથી તેણીએ એક વાર પોતાની સાસુને કહ્યું કે “હે માતા ! દિવસે હું તમારા પુત્રની રાહ જોવાથી ભૂખે મરું છું, અને રાત્રીએ તેના આવ્યા સુધી જાગવાથી નિરાંતે નિદ્રા પણ લઈ શકતી નથી.” તે સાંભળી સાસુએ કહ્યું કે-“આજે તું સુઈ જા, તારા વતી તારે બદલે આજે હું જાગીશ.” એમ કહી વહુને સૂવાડી પોતે દરવાજા બંધ કરી જાગતી રહી. મધ્ય રાત્રિ થઈ ત્યારે શિવભૂતિએ આવીને દ્વાર ઉઘાડવાનું કહ્યું. ત્યારે તેની માતાએ ક્રોધથી કહ્યું કે- “અત્યારે જ્યાં દ્વાર ઉઘાડા હોય ત્યાં જા.” તે સાંભળી શિવભૂતિ પણ રોષથી ચાલ્યો ગયો. નગરમાં ફરતા ફરતા તેણે આર્યકષ્ણાચાર્ય જ્યાં બિરાજમાન હતા તે ઉપાશ્રય ખુલ્લો જોયો એટલે ત્યાં જઈ આચાર્યને વંદન કરીને કહ્યું કે-“હે પૂજ્ય ! મને દીક્ષા આપો.” ગુરુએ તેને ના કહી તો પણ તેણે પોતાના હાથે જ લોચ કર્યો. ત્યારે ગુરુએ તેને વેષ આપ્યો. પ્રાતઃકાળે રાજાએ વૃત્તાંત જાણી તેની પાસે આવી પૂછ્યું કે–“મને પૂછ્યા વિના કેમ દીક્ષા લીધી ? તેણે કહ્યું કે “મેં તમારી પાસે સ્વતંત્રતા માગી તે વખતે પૂછેલું જ હતું.” તે સાંભળી તેના વિયોગથી દુઃખ પામતો રાજા તેને વાંદી પોતાને ઘેર ગયો. પછી ગુરુ પરિવાર સહિત ત્યાંથી વિહાર કરી અન્યત્ર ગયા.
થોડો સમય ગયા પછી ફરીથી આચાર્ય તે જ નગરમાં આવ્યા. રાજા તેમને વાંદવા આવ્યો. પછી ગુરુની આજ્ઞા લઈ સહગ્નમલ્લને રાજા પોતાને ઘેર લઈ ગયો. ત્યાંથી તેની ઇચ્છા વિના પણ રાજાએ આગ્રહ કરી તેને એક રત્નકંબલ આપી. તે લઈ તે ગુરુ પાસે આવ્યો. ગુરુએ રત્નકંબલ જોઈ તેને