________________
૧૩૪
આરૂઢ થઈ પ્રભુએ દેવદુંદુભિના નાદ સહિત આશ્રમપદ નામના વનમાં જઈ, શિબિકામાંથી નીચે ઉતરી, વસ્ત્ર અને આભૂષણોનો ત્યાગ કરી મસ્તક પર પંચમુષ્ટિ લોન્ચ કર્યો અને પછી ઇંદ્ર આપેલું દેવદૂષ્ય ડાબા ખભા પર ધારણ કરી ત્રીશ વર્ષની વયવાળા સ્વામીએ ત્રણસો પુરુષો સહિત અઠ્ઠમ તપ કરી સર્વવિરતિ અંગીકાર કરી. એ વખતે સ્વામીને ચોથું મન:પર્યવ જ્ઞાન પ્રાપ્ત થયું. પછી સ્વામી ભાખંડ પક્ષીની જેમ પ્રમાદ રહિત થઈ પૃથ્વી પર વિચરવા લાગ્યા. સર્વ ઇંદ્રો સ્વામીનો દીક્ષા મહોત્સવ પૂર્ણ કરી નંદીશ્વર દ્વીપ પર જઈ ત્યાં અષ્ટાલિકા ઉત્સવ કરી પોતપોતાના સ્થાને ગયા.
એક વખત શ્રી પાર્શ્વનાથ સ્વામી વિહારના ક્રમથી નગરની નજીક રહેલા એવા તાપસના આશ્રમમાં આવ્યા. તે વખતે સૂર્ય અસ્ત પામ્યો તેથી ત્યાં એક કૂવાને કાંઠે રહેલા વટવૃક્ષની નીચે પ્રભુ નાસિકા ઉપર દૃષ્ટિ રાખી પ્રતિમા કાઉસગ્નમાં ઊભા રહ્યા. એવા અવસરે તે મેઘમાળી નામનો અસુર અવધિજ્ઞાન વડે પોતાના પૂર્વભવનો વૃત્તાંત જાણી તથા વેરનું કારણ સંભારી ક્રોધથી ધમધમતો પ્રભુને ઉપસર્ગ કરવા તે સ્થાને આવ્યો. તેણે અંકુશની જેવા તીક્ષ્ણ નખવાળા, ભયંકર રૂપવાળા અને પુછડાના પછાડ=પછડાટથી પર્વત પણ કંપે એવા ઘણા સિંહ વિદુર્ગા. તેનાથી ભગવાન કાંઈ પણ ભય પામ્યા નહીં. ત્યારે તેણે અત્યંત ભયંકર પર્વત જેવડા હાથીઓ વિકવ્ય. તેનાથી પણ પ્રભુ ચલાયમાન થયા નહીં. ત્યારે તેણે મોટા ફંફાડા મારતા અને યમરાજના હસ્તદંડ જેવા પ્રચંડ દૃષ્ટિવિષ સર્પો વિકુળં. તેમજ ઊંચા આંકડા વડે સ્વસ્થતાનો નાશ કરનારા અનેક વીંછીઓ, આપત્તિને કરનારા ભલૂક અને શૂકર વગેરે વ્યાપદો તથા જવાળાની જેવા ભયંકર મુખવાળા અને મુંડની માળાને ધારણ કરનાર પ્રેતોને વિફર્યા. તે સર્વ પણ પ્રભુને ધ્યાનથી ચલાયમાન કરવા સમર્થ થયા નહીં. “તીક્ષ્ણ મુખવાળી કીડીઓ અને માંકડ વગેરે પણ શું વજને ભેદી શકે ?”
ત્યારપછી અત્યંત ક્રોધ પામેલા તે મેઘમાળીએ ગર્જરવ અને વીજળી વડે દિશાઓમાં ફેલાઈ ગયેલા મેઘોની શ્રેણિ આકાશમાં વિકર્વી. “આ મારા પૂર્વભવના શત્રુને આ મેઘના જળથી ડુબાડીને મારી નાખું.” એમ વિચારી તે વૃષ્ટિ વરસાવવા લાગ્યો. પ્રથમ મુષ્ટિ જેવી પછી મુશળ જેવી અને પછી