________________
૧૨૧
ભવમાં ભ્રમણ કરી તે જ ગિરિની પાસે કુરંગક નામે ભિલ્લ થયો. તે એક વખત શિકારને માટે નીકળેલા, તેણે તે જ મુનિને પ્રથમ જોયા. તેથી “આ અપશુકન થયા” એમ ધારી પૂર્વભવના વેરને લીધે તેણે તે મુનિને તીક્ષ્ણ બાણ માર્યું. તરત જ તે મહામુનિ એમ બોલતા બાણના પ્રહારથી પીડા પામી પૃથ્વી પર બેસી ગયા અને તત્કાળ અનશન ગ્રહણ કરી, સર્વ જીવોને ખમાવી, શુભધ્યાનથી કાળધર્મ પામી, મધ્યમ રૈવેયકમાં લલિતાંગ નામે દેવ થયા. અહીં એક જ પ્રહારથી મરણ પામેલા મુનિને જોઈ કરંગક ભિલ્લા પોતાને મહાબળવાન માની આનંદ પામ્યો. અન્યદા તે ભિલ્લ પણ મરણ પામી સાતમી નરકમાં રૌરવ નામના નરકાવાસમાં નારકી થયો.
આ જ જંબૂદીપના પૂર્વ મહાવિદેહમાં પુરાણપુર નામનું નગર છે. તેમાં કુલિશબાહુ નામે રાજા હતો. તેને સુદર્શના નામની પ્રિયા હતી. એક વખત વજનાભનો જીવ રૈવેયકથી ચ્યવી ચૌદ મહા સ્વપ્નોથી સૂચિત તેમનો પુત્ર થયો. તેનું નામ સુવર્ણબાહુ પાડ્યું. તે અનુક્રમે વૃદ્ધિ પામી પૂર્વભવના અભ્યાસથી સમગ્ર કળાઓ ગ્રહણ કરી યુવાવસ્થાને પામ્યો. ત્યારે રાજાએ તેને રાજય પર સ્થાપન કરી પોતે દીક્ષા ગ્રહણ કરી. પછી સુવર્ણબાહુ રાજા દયા સહિત પૃથ્વીનું રક્ષણ કરવા લાગ્યો.
એક વખત સુવર્ણબાહુ રાજા અશ્વ ક્રીડા કરવા નગર બહાર ગયો. ત્યાં વિપરીત શિક્ષાવાળો અશ્વ તેને દૂર વનમાં લઈ ગયો. ત્યાં એક સરોવર જોઈ તૃષાતુર થયેલો અશ્વ પોતાની મેળે જ ઊભો રહ્યો. એટલે રાજાએ અશ્વ પરથી ઊતરી તે અશ્વને નવરાવી પાણી પાઈ પોતે પણ સ્નાન કરી જળપાન કર્યું. પછી તે સરોવરને કાંઠે ક્ષણવાર વિશ્રામ લઈ આગળ ચાલતાં, એક તપોવનમાં પ્રવેશ કરતાં રાજાનું જમણું નેત્ર ફરક્યું, ત્યારે અહીં મને કાંઈક લાભ થવો જોઈએ.” એમ વિચારી આગળ ચાલતાં રાજાએ ત્યાં વૃક્ષોને પાણી પાતી એક મનોહર મુનિકન્યાને તેની સખી સાથે જોઈ. તેથી વૃક્ષને આંતરે=વચ્ચે ઊભો રહી તેને એકદષ્ટિએ જોતો રાજા વિચાર કરવા લાગ્યો કે–“આ કન્યાને વિધાતાએ પોતાના સર્વ પ્રયત્નથી બનાવી જણાય છે. આ કન્યા વિકારો માટે ઉપાધ્યાય છે, અપ્સરાઓમાં પણ આવું રૂપ નથી, પરંતુ આનું આ રૂપ ક્યાં ? અને આવું નીચ જાતિને ઉચિત કર્મ ક્યાં ?”