________________
૧૧૯ ચાલતો, ષષ્ઠ આદિ તપ કરતો, સુકાં પાંદડાં વગેરેથી પારણું કરતો, સૂર્યના કિરણોથી ગરમ થયેલું સરોવરનું પાણી પીતો અને હાથણીઓ સાથે ક્રીડાનો ત્યાગ કરી શુભ ભાવના ભાવતો રહેવા લાગ્યો.
અહીં કમઠ તાપસ પોતાના ભાઈને મારીને શાંત થયો નહીં. તેથી આર્તધ્યાનથી મરણ પામી વિંધ્યાચળની અટવીમાં જ કુફ્ફટ જાતિનો ઉત્કટ સર્પ થયો. એક વખત વનમાં ભમતાં તેણે મરુભૂતિ હાથીને સૂર્યના તાપથી તપેલું જળ પીવા માટે સરોવરમાં પ્રવેશ કરતો જોયો. તે વખતે તે હાથી દૈવયોગે તેના અંકમાં ખૂચી ફસાઈ ગયો, તેથી તે જરા પણ આગળ પાછળ ચાલી શક્યો નહીં. તે જોઈ તે સર્ષે ઉડી તેના કુંભસ્થળ ઉપર દંશ દીધો. તેના વિષનો આવેશ થવાથી પોતાનો અંતસમય, જાણી તત્કાળ અનશન ગ્રહણ કરી અને તે વેદનાને સહન કરતો તથા પંચનમસ્કારનું ધ્યાન કરતો તે હાથી મરણ પામી સત્તર સાગરોપમના જઘન્ય આયુષ્યવાળો સહસ્ત્રાર નામના આઠમા દેવલોકમાં દેવ થયો. અનુક્રમે કુફ્ફટ નાગ પણ મરીને પાંચમી નરકમાં સત્તર સાગરોપમના ઉત્કૃષ્ટ આયુષ્યવાળો નારકી થયો.
આ જ જંબૂદ્વીપમાં પૂર્વમહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં સુકચ્છ નામના વિજયમાં વૈતાઢ્ય પર્વત ઉપર તિલકા નામની નગરી છે. તેમાં વિદ્યગતિ નામનો વિદ્યાધર રાજા હતો. તેને કનકની જેવી કાંતિવાળી કનકતિલકા નામની રાણી હતી. તે મરુભૂતિ હાથીનો જીવ આઠમા સ્વર્ગમાંથી ચ્યવી તેમનો પુત્ર થયો. તેનું નામ કિરણવેગ પાડ્યું. અનુક્રમે વૃદ્ધિ પામતો તે કુમાર સમગ્ર કળાઓમાં નિપુણ થઈ યૌવનવયને પામ્યો. એક વખત તેના પિતાએ તેને રાજય પર સ્થાપન કરી દીક્ષા ગ્રહણ કરી, એટલે તે કિરણ વેગ રાજા ન્યાયથી રાજ્યનું પ્રતિપાલન કરવા લાગ્યો.
એક વખત સુરગુરુ નામના ગુરુના મુખથી ધર્મદેશના સાંભળી કિરણવેગ રાજાએ પ્રવ્રજયા ગ્રહણ કરી. અનુક્રમે ગીતાર્થ થઈ, એકાકી વિહારનો અભિગ્રહ ધારણ કરી તે મુનિ આકાશમાર્ગે પુષ્કરાઈ દ્વીપમાં ગયા. ત્યાં કનકગિરિ નામના પર્વતની પાસે કાયોત્સર્ગે રહ્યા.
અહીં કુફ્ફટ સર્પનો જીવ નરકમાંથી નીકળી તે જ કનકગિરિ