________________
શ્રેણિપુત્ર અનાથી
[૧૧૭] સ્મિત કરતાં મુનિવરે કહ્યું, “રાજન! દુઃખ તે બીજી કોઈ વાતનું ન હતું પણ જગતમાં હું અનાથ છું એવું મને લાગ્યું. મારે કેઈનું શરણું ન હતું. અશરણ–અસહાય જગતમાં રહીને શું કરું ? આધાર વિના નિરાધાર રહેવામાં કેટલાં જોખમ! માટે અનાથ એવો હું નીકળી ગયો એ લેભામણું જગતમાંથી.”
મગધરાજ ખડખડાટ હસી પડતાં બોલ્યો : મુનિરાજ ! કેવી વાત કરે છે? જવા દો એ ભૂતકાળને ! તમે અનાથ છે? લે ત્યારે હું તમારા નાથ થઈ જાઉં છું ! બેલે, ચાલશે હવે મારા મહેલે ?” | મગધરાજને જેથી તમારા પડી જાય તે રીતે તુરત જ મુનિએ વળતે ઉત્તર આપી દીધે, “મગધેશ્વર, તમે પિતે જ અનાથ છે ! શું અનાથ મારો નાથ બનશે? અસંભવ, અસંભવ.
મગધપતિ ! સાંભળે ત્યારે, મારી અનાથતાની કથા ટૂંકમાં કહી દઉં.”
અજ્યના તે કાન ઊંચા થઈ ગયા, કથાની વાત સાંભળીને.
કૌશાંબી નગરી! મારાં માતાપિતા ધનવાન. હું ભારે વિલાસી પુત્ર! યૌવનના ઉંબરે મેં પગ મૂક્યો અને પિતાજીએ મારું લગ્ન કર્યુ.
સ્વર્ગાકની દેવ-દેવીનાં યુગલે પણ ઈર્ષ્યા કરે એવા ભેગ સુખ અમે ભેગવતા હતા. કઈ વાતનું દુઃખ ન હતું. પણ એક દિવસ હું રોગોથી ઘેરાયે. એક બે નહિ– અનેક રોગે એ મારા દેહને કબજે લીધે. ખૂબ ઝડપથી એ રેગોએ ભીષણ સ્વરૂપ પકડી લીધું. અંગઅંગમાં ભયંકર દાહ થવા લાગ્યો, રેમરોમમાં શૂળ ભેંકાવા લાગ્યાં; આંખમાં તે એટલી ઉગ્ર પીડા થતી હતી. કે બાળકની જેમ રાત ને દિવસ હું રડવા લાગ્યું. એક સાથે આટલી બધી જાતની વેદનાઓ ! રે! એમાંની એકાદ વેદના પણ મારા માટે અસહ્ય હતી.
