________________
વસ્તુપાલનું વિદ્યામડળ અને બીજા લેખે
ભજવાઇ હેાવાને ઉલ્લેખ તેની પ્રસ્તાવનામાં કરવામાં આવેલા છે. બિલ્ડણે ‘કસુન્દરી’માં શાન્તુને વત્સરાજના મહામાત્ય યૌગધરાયણ સાથે સરખાવ્યેા છે. તેની ચતુરાઇ, ધર્મપ્રેમ અને શૌયની અનેક વાતા ‘ પ્રબન્ધચિન્તામણિ'એ નોંધી છે. બિલ્ડણુ બ્રાહ્મણ હોવા છતાં આ નાટિકાના મંગલાચરણમાં તેણે જિનેશ્વરની સ્તુતિ કરી છે તે શાન્તુ તરફના આશ્રયનું પરિણામ હોઈ શકે. અન્ય સખ્યાધ ઐતિહાસિક તેમજ અર્ધ ઐતિહાસિક પ્રબન્ધાત્મક ગ્રન્થામાં શાન્તુ મ ંત્રી વિષેના ઉલ્લેખા અને હકીકતા મળી આવે છે અને તે ઉપરથી તેની મહત્તા અને પ્રાભાવિકતાની કલ્પના થઈ શકે છે. હપુરીયગચ્છીય અભયદેવરિના આદેશથી શાન્તુએ ભરૂચમાં સમલિકાવિહારમાં સેનાના કળશે ચઢાવ્યા હતા, એવા ઉલ્લેખ શ્રીચંદ્રસૂરિષ્કૃત પ્રાકૃત • મુનિસુવ્રતચરિત્ર’માં મળી આવે છે. શાન્તુ તેમજ સજ્જને વડઉદ્દયમાં વિસ્તૃત રથયાત્રા કરાવી, એવા ઉલ્લેખ પ્રશસ્તિમાં છે. આ વડઉદય તે હાલનુ વડેાદરા હાય એ સવિત છે.
6
se
૧૭. સ. ૧૨૧૪ માં ચંદ્રગચ્છના શ્રીચંદ્રસૂરિએ પ્રાકૃતમાં ‘સનતકુમારચરિત્ર' રચ્યું છે. તેના આરંભે તેમણે દેવભદ્રસૂરિની કૃતિઓનુ સ્મરણ કર્યું છે. આ દેવભદ્રસૂરિ તે પ્રસ્તુત પ્રશસ્તિમાં ઉલ્લિખિત શ્રેયાંસનાથચરિત્ર’, ‘ પ્રમાણુપ્રકાશતક', ‘ તત્ત્વબિન્દુ ’વગેરેના કર્તા દેવભદ્રસૂરિ હાય એમ જણાય છે.
"
૧૯. દેવભદ્રસૂરિના શિષ્ય સિદ્ધસેનસરિએ સ ૧૨૪૮માં (અથવા કદાચિત્ ૧૨૭૮) માં નૈમિચન્દ્રકૃત પ્રવચનસારેાહાર' ઉપર તત્ત્વજ્ઞાનવિકાસિની' નામે વૃત્તિ રચી છે અને તેમાં તેમણે પોતાના અન્ય ગ્રન્થા પદ્મપ્રભચરિત્ર’, ‘સામાચારી' વગેરેના ઉલ્લેખ કર્યો છે
છે. ‘'સુન્દરી’ નાટિકા, નિણું ચસાગર પ્રેસની આવૃત્તિ.
૮. પીટનના હાથપ્રતાને લગતા અહેવાલ, સને ૧૮૯૨-૨૫, પૃ. ૧૦ ૯. પ્ર. સા વૃત્તિ, પૃ. ૧૮૭, ૪૪૦, ૪૪૨
