________________
વસ્તુપાલનું વિદ્યામંડળ અને બીજા લેખે ૫ પુત્ર આસપાલ, તેજપાલ, ગુણપાલ, ધર્મપાલ, ધર્મસાર નામઈ, વલી. તેહનઈ ૪ પુત્રી છઈ,-લીલાવતી, શીલાવતી, રંગાવતી, મંગાવતી એહવઈ નામઈ. અનુક્રમઈ જિનદેવઈ ૫ પુત્ર પતિ પાસે વિદ્યા શીષવા મૂક્યા. તે પાંચ ભેલા મિલી ચપલાઈ કરઈ, જિમતિમ બેલઈ, ભણવું ન કરઈ; તિવારઈ પંડિત તેહનઈ શિક્ષા આપઈ, કાંબડી પ્રમુખ તે મારઈ. તિવારઈ રેતા થકાં તે ઘરિ આવિ, માતા આગવિ દુખ કહઈ, તિવારી માતા કહઈ “હે પુત્રે, ભણવાનું સું પ્રયોજન છે? જે માટિ ભણ્યા મરઈ છઈ, અભણ્યા મરઈ છઈ. તે માટિ બિહુનઈ મરણનું દુઃખ સમાન દેશીનઈ કંઠશેષ કુણ કરઈ ? તે માર્ટિ મૂર્ણપણું ભલૂ.” એમ કહી પુત્રનઈ ભણુતા વાર્યા; પાટી, પિથી, જ્ઞાનેપગરણ બાલ્યાં, પંડિતનઈ પણિ. ઉલભ દીધે. પુત્રનઈ સીષવા. “જે કિહાઈ અધ્યારૂ સાહમ મિલાઈ, ભણવાનું કહઈ તો પત્થર હણો.” ઈમ સીષવ્યા. •
તિ વાત સેઠઈ સાંભલી, તિવારઈ સ્ત્રીનઈ કહેવા લાગે, “અરે સુભગે, મૂખ પુત્રનઈ કન્યાં કુણ આપયઈ? વ્યવસાય કિમ કરસ્થઈ ? પુને ન ભણાવ્યા તેહના માતપિતા વયરી જાણવાં, પંડિત-રાજહંસની સભામાંહિ તે મૂખં–બગલાં ન શોભઈ. ” ઈમ સેઠિનાં વચન સાંભળી સેઠાણું બેલી, “ તુમેજ કાંઈ નથી ભણાવતા? મારો દેષ કઈ નથી. લેકપણિ ઈમજ કહઈ છ6. “વડ તેહવા ટેય, બાપ તેહવા બેટા, જેહો કુંભ તેહવી ઠીકરી, માતા તેહવી દીકરી ” એવું કહેતાં થકા સેઠિને રીસ ચઢીઃ “પાપિણિ, પિથી બાલી. પુત્ર મૂર્વ રાષ્યા, વલી માહરે વાંક કાઢઈ છે?” સેઠાણું કહવા. લાગી, “તારો બાપ પાપી, જિણિ એહ સીષવ્યો.” ઈમ કલહઈ સેઠિનઈ મહારીસ ચઢી તિવાર માથા મધ્યે પાહgઈ આહણ. મર્મસ્થાનકઈ લાગે. તે સ્ત્રી મારીને તાહરી પુત્રી થઇ, જ્ઞાનની આશાતના કીધી માટિ મૂંગી રોગવંત થઈ. તિ માટ કૃત-કર્મને લય. વિગર ભોગવ્યાં ન થાઈ.”
એહવી વાત સાંભલી ગુરુમુખથકી, જાતીસ્મરણુઈ પિતાનો ભવ.
