________________
૧૦૮
વસ્તુપાલનું વિદ્યામંડળ અને બીજા લેખે (જેમાં ઉપર નોંધેલી પ્રતને સમાવેશ થાય છે) પણ ગૂજરાતમાંજ મળે છે. નૈષધ વિૌષધમ (નૈષધ એ વિદ્વાનોને ગર્વ ઉતારવાનું ઔષધ છે) એવી ઉક્તિ સંસ્કૃતમાં એક કહેવતરૂપ બનેલી છે. શ્રીહર્ષ પોતે પણ કહે છે કે પિતાને પ્રાજ્ઞ માનતા ખલપુરુષોને પરાજય કરવા માટે મેં આ કાવ્યને ઈરાદાપૂર્વક જટિલ બનાવ્યું છે. પરંતુ ભાષાની અસામાન્ય કઠિનતા હોવા છતાં સાચા કવિત્વને વિચ્છેદ તેમાં કયાંયે થયો નથી. આવા અપૂર્વ કાવ્યની હાથપ્રત જઘરાના એક બ્રાહ્મણ પાસે હતી એ ઘણું સૂચક છે.
ધરાલ વિષેના જે બે ઉલ્લેખ આપણને મળ્યા છે તે સંવત ૧૩૬૦ માં પાટણમાં મુસ્લિમ રાજ્યસત્તા સ્થપાઈ ત્યાર પછીના છે; પરંતુ તેથી આ લેખના પ્રારંભમાં કરેલા વિધાનને કોઈ પ્રકારને બાધ આવતો નથી-ઊલટું, ટેકે મળે છે. જંઘરાલમાં ચામુંડા માતાના મન્દિરમાં સં. ૧૨૪૭ નો-મુસ્લિમ રાજકાળ પૂર્વેનો એક શિલાલેખ છે, તે પણ એ વિધાનનું સમર્થન કરે છે.
વાડીપુર પાટણમાં ઝવેરીવાડામાં વાડી પાર્શ્વનાથનું મંદિર આવેલું છે. એ મંદિર સં. ૧૬૫ર માં બંધાયેલું છે. એમાંના મૂલનાયકની પ્રતિમા વાડીપુર ગામમાંથી લાવવામાં આવી હતી એવી જનશ્રુતિ છે. મંદિરમાં બાવન પંક્તિનો એક લાંબો શિલાલેખ છે, તેમાં પણ મૂલનાયકને માટે શ્રીવાડીપુર-પાર્શ્વનાથ” એ ઉલ્લેખ છે. એટલે વાડીપુરમાંથી પ્રતિમા લાવવામાં આવી હતી એવી પરંપરાની વાસ્તવિકતા વિષે કંઈ શંકા રહેતી નથી.
પરંતુ પાટણની આસપાસ હાલમાં વાડીપુર નામે કોઈ ગામ નથી, એટલે વાડીપુર કયે સ્થળે આવેલું હશે એવો સ્વાભાવિક પ્રશ્ન થાય છે.
આચાર્ય લલિતપ્રભસૂરિએ સં. ૧૬૪૮ ના આસો વદ ૪ને રવિવારને દિવસે રચેલી “પાટણ ચિત્ય પરિપાટીમાં તળ પાટણનાં જૈન
