________________
પાટણના જૈન ઈતિહાસની કેટલીક સામગ્રી
(૧) સં. ૧૩૬૭ માં અંધરાલના વતની આવડ વગેરે શ્રાવકે કેઈ કુટુંબીજન( જેનું નામ મળતું નથી)ના શ્રેય અર્થે આવશ્યકચૂર્ણિની નવી તાડપત્રીય હાથપ્રત (સંભવતઃ કેઈ સાધુ-સાધ્વીને ભેટ આપવા માટે) ખરીદી હતી. આ હાથપ્રત હાલમાં પાટણમાં સંઘવીના પાડાના ભંડારમાં છે. મૂળ ઉલ્લેખ આ પ્રમાણે છે:
आवस्सगनिज्जुत्तिचुण्णी · समत्ता । मंगलमस्तु । संवत ૨૩ ૬ ૭ વર્ષે પોષ સુરિ (તિથિ નથી) તો ગંગાનારાં . आवडप्रमृतिभि..........श्रेयसे भष्टादशसहस्रप्रमाणमावश्यकचूर्णिपुस्तकं
(૨) જંઘરાકને બીજો ઉલ્લેખ સં. ૧૩૯૫ ને છે. એ વર્ષમાં જેઘરાલવાસી ઔદિચ્ય બ્રાહ્મણ કેશવને નૈષધ મહાકાવ્યની તાડપત્રીય હાથપ્રત મળી હતી. મૂળ ઉલ્લેખ આ પ્રમાણે છે:
संवत् १३९५ वर्षे कार्तिक शुदि १० शुक्र श्रीभारतीप्रसादेन अंधरालवास्तव्य उदीच्यज्ञातीय रा. दूदासुत रा. केसव महाकाममैषधपुस्तिका प्राप्ता ।
આ હાથપ્રત પણ સઘવીના પાડાના ભંડારમાં છે.
ઉપર્યુક્ત ઉલ્લેખ ગૂજરાતના સાંસ્કૃતિક ઇતિહાસની દૃષ્ટિએ પણ કામને છે. નૈષધ અને નૈષધીયચરિત એ અસાધારણ કાવ્યપ્રતિભા અને વ્યુત્પન્ન પાંડિત્યથી મંડિત એવું એક સુપ્રસિદ્ધ મહાકાવ્ય છે અને સંસ્કૃત પંચકાવ્યમાં તેની ગણના થાય છે. એને કર્તા શ્રીહર્ષ વિક્રમના તેરમા સૈકામાં થઈ ગયે. કનાજના રાજાનો એ આશ્રિત હતો. શ્રીહર્ષના વંશમાં થયેલો હરિહર નામને પંડિત એ કાવ્યની હાથપ્રત તેરમા સૈકાના ઉત્તરાર્ધમાં ધોળકામાં વિરધવલના દરબારમાં લાવ્યો હતો, અને ત્યાં મંત્રી વસ્તુપાલે ગુપ્ત રીતે તેની નકલ કરાવી લીધી હતી. ત્યાર પછી ગૂજરાતમાં એ મહાકાવ્યને બહોળો પ્રચાર થયું. રાજા વીસલદેવના ભારતી ભાંડાગાર-પુસ્તકાલયમાં પણ તેની નકલ હતી નષધ ઉપરની જૂની ટીકાઓ ગૂજરાતમાં જ લખાયેલી છે અને તેની સૌથી જૂની હાથ
