________________
લોકની ગતિ પવન જેવી છે. અહીં પરમ ઉપકારી કલિકાલસર્વજ્ઞ આચાર્ય ભગવાન્ શ્રીમદ્ હેમચન્દ્રસૂરીશ્વર મહારાજા ફરમાવે છે કે
“વીરઃ તાળગ્રાઉં, નીમાનો મૂહુર્મુહું ?”
આમ શ્રીમતી સીતાજીની પ્રાપ્તિ નહિ થવાથી અત્યારે શ્રીમતી સીતાજીના ગુણોને આગળ કરીને નગરલોકો શ્રીરામચંદ્રજીની વાંરવાર નિંદા કરી રહ્યા છે. આ એ જ અયોધ્યા છે અને એ જ નગરલોકો છે, પણ હવે શ્રીમતી સીતાજીની પ્રશંસા થઈ રહી છે અને શ્રીરામચંદ્રજીની નિંદા થઈ રહી છે. હવે લોકો શ્રીમતી સીતાજીને ગુણીયલ કહી શ્રીરામચંદ્રજીને નિન્દા કરે છે. જે અયોધ્યામાં થોડા જ દિવસો અગાઉ ડગલે ને પગલે શ્રીમતી સીતાજીની નિન્દા થતી હતી, જે અયોધ્યામાં લગભગ બધાં જ ઘરોમાં એ વાતો થતી હતી કે, શ્રીમતી સીતા શ્રીરાવણ જેવા લોલપને ત્યાં લાંબો કાળ વસે અને તે છતાં નિષ્કલંક રહી શકે એ શક્ય જ નથી, તે જ અયોધ્યામાં એના એ લોકો આજે શ્રીમતી સીતાજીનાં વખાણ કરે છે અને શ્રી રામચંદ્રજીની નિન્દા કરે છે. પ્રાય: લોકની સ્થિતિ આવી જ હોય છે. લોકવાદને શરણે રહેનારાઓની ધોબીના કુતરા જેવી દશા થાય છે. ધોબીનો કૂતરો નહિ ઘરનો કે નહિ ઘાટનો, તેમ લોકવાદને શરણે રહેનાર ન પોતાનું સુધારી શકે કે ન પારકું સુધારી શકે. એવાઓને બેય બાજુ ગુમાવવાનું હોય. લોકની ગતિ પવન જેવી છે. પવન જેમ એક જ દિશાએ વહેતો નથી, તેમ લોક પણ એક જ દિશાનો આગ્રહી હોતો નથી. આમનું નિમિત્ત મળે તો આમ ઢળે અને તેમનું નિમિત્ત મળે તો તેમ ઢળે.
લોકહેરીને ત્યજીને બુદ્ધિને વિવેકમય રાખવી ! લોકવાદ મોટેભાગે હિતાહિત અને તથ્થાતથ્ય આદિના વિવેકથી પર હોય છે. આથી જ કહેવાય છે કે, કેવળ લોકવાદ ઉપરથી
....સાચા સેવકો આદર્શ સતિજીનો સંદે....૪
૭
