________________
વાતને યથાર્થપણે માનનારાઓની સંખ્યા કેટલી? જૂજ : અને લક્ષ્મી, સત્તા કીર્તિ તથા ભોગસુખો આદિ કેમ વધારે મળે ? અને કેમ વધારે ટકે ? એની વિચારણા આદિ પોતાને મળેથી બુદ્ધિની સફળતા માનનારા કેટલા ?
સભા : એ તો ગણ્યા ગણાય નહિ, અને વિણ્યા વિણાય નહિ, એટલા બધા છે.
પૂજ્યશ્રી : પૂર્વકાળમાં ય એવાઓ તો હતા જ, પણ તત્ત્વ વિચારોની સંખ્યા આજના જેટલી જ્જ નહિ પણ ઘણી ઘણી વધારે હતી. પૂર્વકાળમાં આર્ય સંસ્કૃતિ જીવંત હતી, સાધુ મહાત્માઓના પરિચયના કારણે તત્ત્વ વિચારણા ઘરે ઘરે થતી હતી, પૂર્વ કાળમાં જડવાદ તરફ આટલો બધો ઝોક નહિ હતો. જડના યોગથી ઉત્પન્ન થતા ક્ષણિક અને પરિણામે દુઃખદાયી સુખોને માટે પ્રયત્ન કરવા છતાં પણ, પૂર્વકાળમાં આત્માનો વિચાર આવતો અને એથી અનીતિ આદિનો આજના જેટલો લાવો નહિ હતો. જેથી આજે ધર્મભાવનાનો હાસ થતો ગયો. અને જડવાદ વધવાના કારણે નાસ્તિક્તા સ્વચ્છેદાચાર તેમજ અનૈતિકતાનું પ્રમાણ દિન-પ્રતિદિન વધતું જ ચાલ્યું છે. તત્ત્વવિચારણા જેમ જેમ ક્ષીણ થતી ગઈ, તેમ તેમ સદ્ભાવનાઓ અને સદાચારોનું પ્રમાણ ઘટવા માંડ્યું, તથા દુર્ભાવનાઓ અને દુરાચારોનું પ્રમાણ વધતું ચાલ્યું.
તત્ત્વ વિચારણા માટે આજે કેટલો સમય જાય છે ?
આજે તમારા જીવનમાં તત્ત્વવિચારણાને કેટલું સ્થાન છે ? દિવસના ચોવીસ ક્લાકમાં તત્ત્વવિચારણા માટેનો સમય કેટલો ? રોજ નહિ, તો મહિનાના ત્રીસ દિવસોમાંથી કેટલા દિવસોએ અમુક સમયને માટેય તત્વવિચારણા કરવાનો નિર્ણય છે ? મહિનામાં એવો એક દિવસે ય ખરો કે નહિ ? બાર મહિનામાં પણ એવા દિવસ કેટલા ? કેમ સાવ મોન ?
સભા : આમાં બોલવું શું?
કથાનુયોગનો મહત્તા આત્તિમાં અદાલત....૧
