________________
૨૦
રિમ નિર્વાણ ભ૮. ૭...
આથી દુ:ખના નાશનો અને સુખની પ્રાપ્તિનો વાસ્તવિક માર્ગ એ જ છે કે, આત્માને જડ કર્મોના યોગથી મુક્ત બનાવવાના પ્રયત્નમાં લાગી જવું. એ માટે કરવું શું પડે ? કર્મનાં આગમનનાં-આશ્રવનાં જેટલાં સ્થાનો છે, તેનો ત્યાગ કરવો પડે. કર્મોનાં આગમનને અટકાવવા રૂપ સંવરનો સત્કાર કરીને, પૂર્વનાં કર્મોને આત્માથી અલગ કરવારૂપ નિર્જરાના ઉપાસક બનવું પડે. આથી થાય શું? પાપક્રિયા બંધ થાય, યોગો ને ઈન્દ્રિયો સંયમમાં આવી જાય અને સંયમશીલ બની તપશ્ચર્યામાં ઉજમાળ બનાય. વિચારો અને કહો કે, આત્મનિંદા કરવાથી લાભ થાય કે નહિ?
સભા : અભુત લાભ થાય. પૂજ્યશ્રી ચોક્કસ ? સભાઃ શંકા વિનાની વાત.
પૂજ્યશ્રી : આથી વિવેકપૂર્વક વિચારવાથી તમને એ સ્પષ્ટ રીતે સમજાશે કે આત્મસિંઘ કરવાથી કેટલો બધો લાભ છે. માટે જ દુષ્કર્મથી દુષિત પોતાના આત્માની તો વિવેકી આત્માઓએ વારંવાર નિદા કરવી જ જોઈએ. દુઃખ આવ્યે પોતાના દુષ્કર્મથી દુષિત આત્માની નિન્દી નહિ કરતાં, આપણે જો આપણી અજ્ઞાનતાના કારણે તેમાં નિમિત્તભૂત બનનારાઓની નિદા કરવા મંડી પડીએ, તો આપણાં હૈયામાં વૈરની આગ સળગે, સામો આત્મા આ વાત જાણે એટલે એના હદયમાં પણ આપણા પ્રત્યે દ્વેષભાવ પ્રગટે અને શિષ્ટજનોને પણ આપણા માટે એમજ થાય કે, ‘આ માણસ નિર્દક છે.'
માટે જ આપણે પહેલાં વાત એ કરી છે કે, દુશ્મનનું પણ ભલું થાઓ, એ ભાવના આપણાં હૈયામાં હોવી જોઈએ. દુઃખ આવતાં તમે પૂર્વના દુષ્કર્મથી દુષિત એવા તમારા આત્માને નહિ નિજતાં, તેમાં નિમિત્તભૂત બનનારાઓને જો નિન્દવા મંડી પડો, તો તમારામાં
