________________
૨૩૬
એમ જ થાય કે આ લોક અને પરલોકનો સાચો મદદગાર એક ધર્મ જ છે અને મૃત્યુ ક્યારે તથા ક્યાં આવે એ નક્કી નથી, માટે બાળ-યુવાન અને વૃદ્ધ-સર્વ અવસ્થામાં જ્યારે જ્યારે ધર્માચરણની તક મળે, ત્યારે ત્યારે ધર્માચરણ કરી જ લેવું.
શાશ્વત ઉદયની સાધના માટે દીક્ષા પરમ સાધન છે સૂર્યાસ્ત જોઈને શ્રીહનુમાને જે વિચાર કર્યો, તે પણ સુંદર પ્રેરણા આપે એવો છે. દુનિયામાં જેનો ઉદય, તેનો અસ્ત-એ વાત નિશ્ચિત જ છે ને ? જન્મે તે મરે અને ખીલે તે કરમાય એમાં ફેરફાર છે ? કોઈનો પણ દુન્યવી ઉદય શાશ્વત કાળ ટક્યો રહાો હોય એવું બન્યું ય નથી અને બનવાનું પણ નથી. છ ખંડના ચક્રવર્તીઓ પણ ગયા અને ઇન્દ્રોને પણ ચ્યવવું પડ્યું તેવા પ્રકારનું પુણ્ય હોય તો દુન્યવી ઋદ્ધિસિદ્ધિ જીન્દગીના અન્ન સુધી ટકી રહે એ બને, પણ મૃત્યુ પછી શું? જન્મેલા માટે મૃત્યુ નિયત જ અને મૃત્યુ થાય ત્યારે દુનિયાની ઋદ્ધિસિદ્ધિમાંથી એક તણખલું પણ સાથે લઈ જઈ શકાય નહિ. આત્મા શાશ્વત છે, પણ દુનિયામાં ચક્રવર્તી આદિ તરીકેની કોઈપણ એક અવસ્થામાં આત્માનું અવસ્થાન શાશ્વત નથી. જ્યારે આત્માનું તે પ્રકારનું અવસ્થાન શાશ્વત નથી. તો એ પ્રકારના ઉદયમાં લીન બનીને કરવાનું શું? ઉપકારીઓ ફરમાવે છે કે, આત્માનું શાશ્વત અવસ્થાન નિજ સ્વભાવમાં જ શક્ય છે. આત્મા પોતાના સ્વભાવને પરિપૂર્ણ રીતે પ્રગટાવે, તો એનો એ ઉદય શાશ્વતકાળ પર્યન્ત ટક્યો રહે છે. આત્મસ્વરૂપના ઉદય સિવાયનો બીજો કોઈપણ ઉદય શાશ્વત નથી. આથી નાશવંત ઉદયનો મોહ ત્યજીને શાશ્વત ઉદય સાધવાના પ્રયત્નમાં જ શાણાઓએ દત્તચિત બનવું જોઈએ. શાશ્વત ઉધ્યની સાધના માટે દીક્ષા એ પરમ સાધન છે અને એ જ કારણે શ્રીહનુમાને. તેમની પાછળ સાડા સાતસો રાજાઓએ અને શ્રી હનુમાનની પત્નીઓએ પણ દીક્ષાગ્રહણ કરી. આ બધા ઉપરથી શ્રી રામાયણ એ રજોહરણની ખાણ છે, એ વાત પૂરવાર થઈ જાય છે ને?
