________________
૨૨૦
તડકા આદિનાં કષ્ટોનો વિચાર કરવા સાથે શ્રીમતી સીતાજીની કોમળતાનો વિચાર કરે છે. તેમને એમ થાય છે કે, મારી પ્રિયા શ્રીમતી સીતા, કે જે શિરીષના પુષ્પની માફક કોમળ અંગોવાળી રાજપુત્રી છે. તે શીત અને આ તપના ફલેશને શી રીતે સહન કરી શકશે ?
સભા : કલંક નિમિત્તે ત્યાગ કરતી વખતે તો તેમણે આવો વિચાર કર્યો ન હતો ?
પૂજ્યશ્રી : માણસ જ્યારે કોઈપણ પ્રકારના આવેશને વિશેષપણે આધીન બની જાય છે, ત્યારે તે કરવાલાયક વિચારોને પણ ન કરી શકે અને નહિ કરવા લાયક વિચારોને કરનારો બને, એ સ્વાભાવિક છે. આવેશને આધીન દશામાં માણસ પ્રાયઃ પોતાના પોતાપણાને ગુમાવી બેસે છે. એ વખતે શ્રીરામચંદ્રજી લોકેષણાના આવેશને આધીન બની ગયા હતા એથી તે શ્રીમતી સીતાજીની કોમળતાનો વિચાર તો શું પણ શ્રીમતી સીતાજીનું અને શ્રીમતી સીતાજીના ઉદરમાં રહેલા જીવોનું શું થશે? એ વિગેરે ઘણી બાબતોનો વિચાર સરખો પણ કરી શક્યા ન હતા. અત્યારે વિચાર આવે છે, કારણકે, હૈયામાં રહેલો શ્રીમતી સીતાજી પ્રત્યેનો રાગ કામ કરી રહ્યો
૨મ નિર્વાણ ભાગ ૭.
શ્રીરામચંદ્રજીને એમ પણ થાય છે કે દુનિયામાં જે ભારો ગણાય છે, તે સર્વ ભારોમાં આ સંયમનો ભાર અતિશાયી છે. આ સંયમભાર તો એવો છે, કે જે હદયથી પણ દુર્વહ છે આવા સંયમભારને કોમળાંગી શ્રીમતી સીતા શી રીતે વહન કરી શકશે ?'
રાગના યોગે, શ્રી રામચંદ્રજીને આવો વિચાર તો આવી જાય છે. પણ પાછા તરત જ પોતે પોતાની શંકાનું સમાધાન કરી લે છે ! કોમલાંગી શ્રીમતી સીતા શીત તથા આ તપના ક્લેશને કેમ કરીને સહન કરી શકશે અને સર્વથી ભારે સંયમભારને શી રીતે વહી શકશે ?' આ જાતિનો વિચાર કર્યા પછીથી, શ્રીરામચંદ્રજી તરત જ એ વાતનો નિર્ણય કરી લેતાં હોય તેમ વિચારે છે કે
