________________
રામ નિર્વાણ ભાગ છે.
પુત્રો હતા, જ્યારે સાગરદનને એક પુત્ર હતો અને એક પુત્રી હતી. સાગરદનના પુત્રનું નામ ગુણધર હતું અને સાગરદત્તની પુત્રીનું નામ ગુણવતી હતું.
લયદત્તના પુત્ર ધનદત્તમાં અને સાગરદત્તની પુત્રી ગુણવતીમાં ગુણોનું સામ્ય હતું; આથી અનુરૂપ ગુણવાળા ધનદત્તને સાગરદત્તે પોતાની ગુણવતી નામની તે કન્યા આપી. બીજી તરફ સાગરદત્તની પત્ની, કે જેનું નામ રત્નપ્રભા હતું અને જે ગુણવતીની માતા થતી હતી, તેણે પોતાની પુત્રી ગુણવતીને અન્યત્ર આપી. તે નગરમાં શ્રીકાન્ત નામનો એક શ્રેષ્ઠી વસતો હતો, રત્નપ્રભાએ શ્રીકાન્તને, ધનના લોભને આધીન બનીને પોતાની ગુણવતી નામની કન્યા છૂપી રીતે આપી. ગુણવતીના પિતા સાગરદને અનુરૂપ ગુણ જોયા અને ગુણવતીની માતા રત્નપ્રભા અર્થલોભમાં પડી !
આ વાતની યાજ્ઞવક્યને ખબર પડી. યાજ્ઞવક્ય એ ધનદત્ત તથા વસુદતનો મિત્ર છે, એટલે પોતાના મિત્ર ધનદત્તની સાથે છેતરપીંડી રમાય તે એનાથી ખમાયું નહિ. તરત જ તે યાજ્ઞવયે ધનદત્ત અને વસુદત્તની પાસે જઈને વાત કરી કે “ગુણવતી છૂપી રીતે શ્રીકાન્ત શ્રેષ્ઠીને વાગ્યાનથી દેવાઈ છે. યાજ્ઞવક્ય પાસેથી આ વાતની જાણ થતાં, ધનદત્તનો નાનો ભાઈ વસુદન કષાયાધીન બની ગયો. રાતો-રાત તે શ્રીકાન્તના ઘરમાં ગયો અને શ્રીકાન્તને તેણે હણી નાખ્યો. એ વખતે શ્રીકાન્ત શ્રેષ્ઠીએ પણ તલવારનો ઘા કરીને વસુદત્તને મારી નાખ્યો.
વિષય-કષાયોની આધીનતા જ સઘળા અનર્થોનું મૂળ છે
વિચારવા જેવી વાત છે કે, વિષય અને કષાયની આધીનતા, એ કેટલી બધી ભંયકર વસ્તુ છે ? શ્રીકાન્ત ગુણવતીને વાગ્દાનથી મેળવીને અને વસુદતે શ્રીકાન્તની હત્યા કરીને લ્હાણ શી કઢી ? વિષય-કષાયની આધીનતાએ જગતમાં શા શા અનર્થો જન્માવ્યા નથી? વિષય-કષાયની આધીનતાએ ભાઈ-ભાઈ વચ્ચે, બાપ-બેટા
