________________
દઈને પાછું ફરે, ત્યાં પોતાને બળદેવ અને વાસુદેવ માનતા શ્રી રામચંદ્રજી અને શ્રીલક્ષ્મણજીના ખેદનો પાર રહે નહિ અને આવો પણ વિચાર આવે, તો તેમાં અસંભવિત જેવું કાંઈ છે જ નહિ.
નારદજીએ આવીને ઓળખાણ આપી શ્રીરામચંદ્રજી અને શ્રીલક્ષ્મણજી જ્યારે ‘આ ભરતક્ષેત્રમાં બળદેવ અને વાસુદેવ આ બન્ને છે કે અમે છીએ ?' એવી ચિત્તામાં પડી ગયા છે, તે અવસરે પેલા સિદ્ધાર્થ નામના લવણ-અંકુશના ક્લાગુરૂ સિદ્ધપુત્રની સાથે નારદજી ત્યાં આવી પહોંચે છે,
સભા : આવા સમયે પણ એમને કુતૂહલથી દાઝયા ઉપર ડામ દેવાનું મન થઈ જાય છે?
પૂજયશ્રીઃ નહિ જ. આમ જો કે નારદ સ્વભાવે કુતૂહલી હોવા છતાં, અહીં તો યુદ્ધનો અન્ત લાવવાને માટે જ આવ્યા છે. નારદજી ત્યાં આવીને, ખેદમાં ડૂબી ગયેલા શ્રીરામચંદ્રજી અને શ્રીલક્ષ્મણજીને કહે છે તેનું વર્ણન કરતાં આ ચરિત્રના રચયિતા, પરમ ઉપકારી કલિકાલ સર્વજ્ઞ આચાર્ય ભગવાન્ શ્રીમદ્ હેમચન્દ્રસૂરીશ્વરમહારાજા ફરમાવે છે કે,
“સ્થાને દાઢોડયં, યુવયોઃ હિં રધૂદ્ધહી ? पुत्रात्पराजयो वंशो-द्योतनाय न कस्य हि ?। “તાQહિમવી પુત્રી, તાવિમી નવકુશો વાં ઢષ્ટ્રમાવાતાવમ, યુદ્ધવાનોને જે ત્વરી રે૨/૪
મfમજ્ઞાનિમિઠું તેડર્સ, વશ્ય% પ્રીંમૂવ ને ! मुधाभूभारतं चक्रं, पुरा बाहुबलावपि ॥३॥"
રઘુકુલના મહારથીઓ ! હર્ષના સ્થાને આ વિષાદ શાનો ? હર્ષ કરવાજોગ આ પ્રસંગે તમે વિષાદ કેમ કરો છો ? તમારો આ પરાજય, એ વસ્તુત: વિષાદનું સ્થાન નથી, પણ હર્ષનું સ્થાન છે. કારણકે પુત્રોથી થતા પરાજય, કોના વંશના ઉદ્યોતને માટે થતો
....પરાક્રમી યુઝ લવણ અને અંકુશપ
(૧૦૯
