________________
Reencercarea CeleRLeRRRRIS
સતને કલંક ભાગ-૬
૩૮ સંયોગોની જો અનુકૂળતા હોત, તો મધુરાજા એક્લી હદય વિશુદ્ધિ ઉપર જ આટલો ભાર ન મૂકત !
મધુરાજાએ આત્માના એકત્વનો અને
સ્વભાવનો કરેલો વિચાર આ પછી મધુરાજા આત્માના એકત્વનો અને આત્માના સ્વભાવનો વિચાર કરે છે. દુનિયાના જીવો ‘આ મારું તે મારું એમ પોતાના નહિ એવા પદાર્થોમાં મમતા ધરાવે છે, પણ પરમાં ‘સ્વ'ની બુદ્ધિ એ મિથ્યાત્વ છે. 'સ્વ' ‘સ્વલાગે અને ‘પર’ ‘પર' લાગે, એ સમ્યકત્વ છે. પરમાં સ્વબુદ્ધિ મિથ્યાત્વના યોગે ઉત્પન્ન થાય છે. જીંદગીના અન્ન સુધી ‘આ મારૂં' કર્યા કરો, તોય તે સાથે આવવાનું નથી. માતા પિતા, પુત્ર-પુત્રી, સ્વજન-સંબંધી વિગેરેને તમે પોતાના માયા કરો, તેથી કાંઈ કોઈ સાથે આવનાર નથી. મધુરાજા એ જ વિચારે છે કે, ‘આ જીવ, એકલો જ જન્મે છે, એક્લો જ તે ઉત્પન્ન થાય છે. એકલો જ તે સંસારમાં ભમે છે, એકલો જ તે મરે છે અને
જ્યારે શ્રી સિદ્ધિપદને તે પામે છે, ત્યારે પણ તે એકલો જ શ્રી સિદ્ધિપદને તે પામે છે, જ્ઞાન દર્શન અને ચારિત્રમય આત્મા શાશ્વત છે. જ્ઞાન, દર્શન અને ચારિત્ર એ ત્રણ સિવાયના જેટલા આત્મભાવો દેખાય, તે વસ્તુત: આત્મભાવો નથી પણ વિકૃતભાવો છે. એ દુર્ભાવોને મેં વોસિરાવ્યા છે.
જ્ઞાન, દર્શન અને ચારિત્રમાં આત્મા રમે, તો તે સ્વભાવમાં રમ્યો કહેવાય અને તે સિવાયના ભાવોમાં આત્મા રમે, તો તે દુર્ભાવોમાં રમ્યો કહેવાય. દુર્ભાવોમાં રમતો આત્મા ડુબે છે અને સ્વભાવમાં રમતો આત્મા તરે છે. આ કારણે, કલ્યાણના અર્થીઓએ પહેલાં તો દુર્ભાવોથી બચવા સાથે સ્વભાવમાં લીન બનવાનો પ્રયત્ન કર્યા કરવો જોઈએ. સ્વભાવમાં એ રીતે પ્રયત્નપૂર્વક લીન બનતાં બનતાં, આત્મા દુર્ભાવોથી સર્વથા મુક્ત બની જાય છે અને સંપૂર્ણ સ્વભાવને પામે છે. તે પછી તો તેને કાંઈ કરવાપણું રહેતું નથી.
આત્મસ્વભાવ પ્રગટાવવાનો અભ્યાસ કરો આત્માનો સ્વભાવ જ્ઞાનાદિમય છે. એ સ્વભાવ આજે અવરાયો છે અને દુર્ભાવોનું સામાન્ય પ્રવર્તી રહ્યાં છે. એ જ કારણે જ્ઞાનાદિમય