________________
૧૬૦
સિત કલંક....ભાગ-૬
એવી પણ વાત કહેવાની હોય છે, ત્યારે તેઓ આવી અગર તો આથી પણ વધારે નમ્ર વાણી બોલે છે, કારણકે ત્યાં જો ઉધુ પડે તો મોટું નુકસાન થવાનો સંભવ છે, એમ તેઓ સમજતા હોય છે. સદ્ગુરૂઓની સાથે બોલવા-ચાલવાના પ્રસંગમાં પણ વાણી નમ્રતાથી ભરેલી જ હોવી જોઈએ. પણ આજે મોટેભાગે સર્વ ધર્મસ્થાનોમાં ઉદ્ધતાઈ વધતી જાય છે. ધર્મ સ્થાનોમાં તો વધુમાં વધુ વિનયશીલતા જાળવવી જોઈએ. એને બદલે આજે જો કોઈપણ સ્થળે વધુમાં વધુ ઉદ્ધતાઈના દર્શન થતા હોય, તો તે પ્રાય: ધર્મસ્થાનોમાં જ થાય છે. દેવ બોલે નહિ, ગુરૂએ ક્ષમા રાખવાની અને દુષ્કર્મનું ફળ તો જ્યારે મળશે ત્યારે વાત છે ને ? આવી મનોદશાના યોગે બુદ્ધિશાળી આદમી પણ ધર્મસ્થાનોની આશાતના જ કર્યા કરે છે. એવા ગુરૂએ ક્ષમા રાખવી જોઈએ એમ કહે, પણ અમારે કેમ વર્તવું જોઈએ એનો વિચાર કરે નહિ.
તેથી વધુ નુકસાન થાય ધર્મસ્થાનોમાં ઉદ્ધત બનનારાઓમાં બુદ્ધિ નથી, આવડત નથી કે તેમને કશી ગમ નથી એમ ન માનતા, એના એ માણસો શેઠની પાસે સાહેબની પાસે કમાણી કરાવનાર ગ્રાહકની પાસે ભલે દંભથી પણ કેવી રીતે વર્તે છે, જાણો છો ને?
સભા: પાળેલા કૂતરાની જેમ.
પૂજયશ્રી : એ ગમે તેમ, પણ ત્યાં તેઓ ખૂબ સાવધ, ખૂબ નમ્ર અને ખૂબ વિચક્ષણ બને છે. આથી વિચારવું જોઈએ કે, ધર્મસ્થાનોમાં જ તેઓ ઉદ્ધત કેમ બને છે ? કહો કે, ત્યાં સ્વાર્થવિવશતા છે અને અહીં ? અહીં તો જાણે આવે તોય તે ઉપકાર કરવાને જ આવતા હોય તેમ એવાઓને ભવની ભીતિ કે પાપનો ડર નથી હોતો અને એથી જ તેઓ ધર્મસ્થાનોમાં ગમે તેવું ઉદ્ધતાઈભર્યું વર્તન આચરી શકે છે. ઉદ્ધતાઈ, એ જ્યાં સર્વત્ર ત્યાજ્ય છે, ત્યાં ધર્મસ્થાનોમાં તો આચરણીય હોય જ શાની? ઉપકારીઓ ફરમાવે છે કે વિનય એ ધર્મનું મૂળ છે. મૂળને હણીને ફળ કોઈ પામ્યું છે? મૂળ
