________________
આચરણા કરવાને માટે જે અશક્ત હોય, તે પણ શ્રદ્ધાસંપન્ન હોય તો સંયમ ધર્મની આરાધનાથી વંચિત હોય જ નહિ; કારણકે સંયમ ધર્મીઓની ભક્તિ, એય સંયમ ધર્મની આરાધના છે; અને સંયમ ધર્મીઓની અનુમોદના એ ય સંયમ ધર્મની આરાધના છે. એટલું જ નહિ પણ તરવાની ભાવનાથી સંયમ ધર્મીઓની ભક્તિ કરનારાઓની અનુમોદના કરવી એય સંયમ ધર્મની આરાધના છે.
આચરણા ન હોય તો પણ આરાધના ક્યારે ? આચરણા વિના પણ આરાધના થઈ શકે છે, પણ તે ક્યારે ? એ સમજવું પડશે. એ સમજો અને સંયમ ધર્મની આચરણા તમારાથી ન બની શકે તોય સંયમ ધર્મની આરાધનાથી વંચિત ન રહો. સંયમ ધર્મની આરાધનાનો લાભ આચરણા વિના પણ મળતો હોય, તોય નથી જોઈતો, એમ તો નથીને ?
સભાઃ એ તો ઘણું સરસ :
પૂજ્યશ્રી : આ તો ઘણું સરસ છે જ, પણ તમારું હૈયું સરસ બનવું જોઈએ ને ? સંયમ ધર્મની આરાધના હરકોઈ હાલતમાં હરકોઈ આદમી હરકોઈ સમયે કરી શકે છે; આચરણા વિના પણ આરાધના શક્ય છે, પણ તે ક્યારે ? એજ મોટી વાત છે ! સંયમધર્મની સાચી અભિરૂચિ પ્રગટે તો આ બને. સાચી અભિરુચિ પ્રગટે એટલે શું થાય, એ જાણો છો? જે આત્મા શક્તિસંપન્ન હોય તે તો સ્વયં આચરણા દ્વારા આરાધના કરે; જેનાથી એ બને નહિ તે સંયમ ધર્મીઓની અને સંયમના અર્થી આત્માઓની ભક્તિ દ્વારા સંયમ ધર્મની આરાધના કરે; સંયમી આત્માઓને સંયમપાલન માટે આવશ્યક વસ્તુઓ નિર્દોષપણે પૂરી પાડે; વળી સંયમના અર્થીઓ કયા કારણસર સંયમ ધર્મની આચરણાથી વંચિત રહ્યાા છે ? તે શોધી કાઢી પોતાનાથી શક્ય હોય તો તે કારણો દૂર કરવાને તે ચૂકે નહિ; અને એટલીય જેની શક્તિ ન હોય તે સંયમ ધર્મીઓનો અને ભક્તિ કરનારાઓનો સાચો અનુમોદક બનીને સંયમ ધર્મની આરાધના કરી શકે છે. આ બધું સંયમ ધર્મની સાચી અભિરુચિ પ્રગટી હોય તો જ બને. શરીરે પાંગળા અને પૈસે તદ્ન ગરીબ પણ આરાધનાથી વંચિત ન રહી જાય તેવું આ શાસને દર્શાવ્યું છે; પણ જેમને આરાધના કરવી હોય તેવાઓને માટે જ આ બધું કામનું છે.
O D
હૈયું નિશાળ નિર્મળ જોઈએ અને વસ્તુનો પ્રેમ જોઈએ....
૫૩
