________________
પિતાપુત્ર જેવો સંબંધ, ઇર્ષ્યાનો અભાવ અને સ્વાર્થની પ્રધાનતાને બદલે ઉદારતાની પ્રધાનતા આ બધી વસ્તુઓ દશરથના કુટુંબમાં ઝળહળ્યા કરે છે. સૌ પોતપોતાનું કર્તવ્ય બજાવવામાં ઉત્સુક દેખાય છે. કોઇ એકે ભૂલ કરી હોય તોય બીજાઓ તે ભૂલને ઉદારતાથી ખમી ખાતા, પણ સામે ભૂલ કરીને કજીયો વધારતા નહિ.
આજે તો તકરાર જ આ. બાપને પૂછો કે ‘તમે આમ કેમ કર્યું ?' તો કહેશે કે‘દીકરો એવો પાક્યો છે માટે !' અને દીકરાને પૂછો તો કહેશે કે ‘બાપે ભૂલ કરી માટે મારે અનિચ્છાએ અમુક પગલું ભરવું પડ્યું !' આપણે કહીએ કે ‘ભલા, બાપે ભૂલ કરી એમ માની લઇએ, પણ તારી ફરજ શી હતી ? બાપનો ઉપકાર તું કેમ ભૂલ્યો ? એટલું ય ખમી ખાતા ન આવડ્યું ?' તો આજે એવા પણ છે, કે જે કહી દે કે ‘મહારાજ! આવી વાતો પુસ્તકોમાં સારી લાગે, બોલવામાં સારી લાગે, પણ દુનિયાના વ્યવહારમાં કામ ન લાગે !' જ્યાં આવા દીકરા હોય અને લગભગ એવા જ વિચારના બાપ પણ હોય, ત્યાં કજીયો થવો એ નવાઈ ન ગણાય, પણ કજીયો ન થવો એ નવાઇ ગણાય. આવું નાના-મોટા ભાઇઓ વચ્ચે, ભાઇ-બેનો વચ્ચે, સાસુ-વહુઓ વચ્ચે, દેરાણી-જેઠાણી વચ્ચે, ઓછા વધતા પ્રમાણમાં દરેક સ્થળે ચાલી રહ્યું છે. આજે મોટામાં મોટી કુટેવ એ પડી ગઇ છે કે પોતાની ફરજ સામે જોવાતું નથી અને સામો જરાક ફરજ ચૂકે તોય તે ખમાતું નથી અને એથી જ પરસ્પર અણબનાવ વધ્યે જાય છે.
સૌએ પોતપોતાની ફરજ સમજવી જોઇએ
ખરી વાત તો એ છે કે સૌએ પોતપોતાની ફરજ તરફ દૃષ્ટિવાળા બનવું જોઇએ. સૌએ પોતાની ફરજથી જરાપણ ચલિત ન થવાય તેની કાળજીવાળા બની વું જોઇએ. ગમે તેવો પ્રસંગ આવી લાગે, પણ તે વખતે એ જ જોવું કે ‘મારી ફરજ શી છે ?' પોતાની ફરજ જોનાર અને પોતાની ફરજ્જે અદા કરવામાં પ્રમાદ નહિ કરનાર, સામા પક્ષની ફરજચૂક તરફ ઉદારતાથી જોઇ શકે છે; પોતે પોતાની ફરજ ન
તૈલપાત્ર ધારક-શ્રેષ્ઠીયુત્ર...
૧૯૭
