________________
બીજા છદ્મસ્થો જાય અને આજ્ઞાને આઘી મૂકે, તો લેવાના દેવા થાય નામનાને બદલે નામોશી આવવા જેવું થાય. આરાધના રહી જાય અને વિરાધના પલ્લે પડી જાય. અતિશય જ્ઞાનીઓમાં તો બરદસ્ત જ્ઞાનબળ છે, એટલે તે તારકો સ્વત: જાણી શકે છે. આમ હોવાથી તે તારકો જેમ યોગ્ય લાગે તેમ વર્તે તો ય આજ્ઞાના વિરાધક ઠરતા નથી; અને તેથી તે તારકોને કોઈપણ સંયોગોમાં આથી વિપરીતપણે વર્તનારા ન જ કહેવાય. અતિશય જ્ઞાનીઓની આ વિશિષ્ટતાને કારણે જ તેવા અનુકરણને નિષેધી આજ્ઞાધીન બનવાનું ઉપદેશાય છે.
પરિચિત-અપરિચિત વચ્ચેનો તફાવત
સભા : આપે પ્રશ્નો પૂછવાનો જે વિધિ કહ્યો અને જે સાધ્વાચાર કહેવાનો વિધિ કહ્યો તેમજ પરીક્ષા કરવાની કહી, તે બધો વિધિ શું કેવળ અપરિચિત માટે છે ?
પૂજ્યશ્રી : પરિચિતને માટ જુદો વિધિ અને અપરિચિતને માટે જુદો વિધિ એવું કાંઈ છે જ નહિ; પણ આ તો સામાન્ય બુદ્ધિનો પ્રશ્ન છે. પરિચિતનો અર્થ જ એ છે કે આપણે તેનાં નામ-ઠામ જાણતા હોઈએ, તેની ભાવનાદિ સંબંધી જાણતા હોઈએ, આરાધનાનો ઉલ્લાસ અને વિરાધનાનો ડર તેનામાં કેટલો છે એનો આપણને કંઈક ખ્યાલ હોય અને તેની સમ્યક્ત્વાદિ સબંધી પરિણતિ વિષે પણ આપણે સાવ અજાણ ન હોઈએ. આવો પરિચિત આદમી દીક્ષા લેવા આવે ત્યારે એને એમ પૂછવું કે, ‘તારું નામ શું ? તારું ગામ કયું ?' એ શું મૂર્ખાઈભર્યું નથી ? વળી પરિચિત તે તો સ્વયં આવીને મોટેભાગે એવા ભાવનું કહી દે કે ‘ભવક્ષય માટે દીક્ષા લેવાની ભાવના તો મને ઘણા વખતથી હતી, પણ લેવાતી નહોતી હવે અનુકૂળતા થઈ ગઈ છે અને ઉલ્લાસ વધ્યો છે, એટલે હુ દીક્ષા લેવા માટે આવ્યો છું.'
સુપરિચિત દીક્ષાર્થીને સાધ્વાચારનું કથન કરવાની પણ તેવી જરૂર વસ્તુત: રહેતી નથી. કારણકે એવો જે પરિચિત હોય તેણે
ધર્મવ્યવહારની આડે આવે તે બધા પાપવ્યવહારો...૯
૨૨૫
