________________
2-0
)
)
'''''
એવા પણ થયા છે કે જેણે સ્નેહી વગેરેને નરકમાં જઈને પણ આશ્વાસન દીધાં છે. તેમની જાતનું ભાન કરાવ્યું છે અને સમાધિ આપી છે.
શ્રી રાવણ અને શ્રી લક્ષ્મણજી નરકમાં પણ લડતા હતા. પરમાધાર્મિકો તેમને અત્યંત કષ્ટ આપતા હતા. શ્રીમતી સીતાદેવી, કે જે મરીને સીતેન્દ્ર થયેલ છે, તેમણે નરકમાં જઈને પરમાઘામિકોને વાર્યા અને શ્રી રાવણ આદિને સમજાવ્યું કે તમે પૂર્વે એવું દુષ્કૃત્ય કર્યું છે કે જેના યોગે અહીં નરકમાં આવ્યા છો. આવું પરિણામ જોવા છતાં પણ હજું પૂર્વવરને કેમ છોડતા નથી?” સીતેન્દ્રના સમજાવવાથી પેલાઓ લડતા બંધ થઈ ગયા. સીતેજે ત્યાં શ્રી લક્ષ્મણજીને અને શ્રી રાવણને બોધ પમાડવાને માટે આગામી ભવસંબંધ પણ કહો. આ રીતે તેમનું દુઃખ ભૂલવી દીધું, લડતા બંધ કરી દીધા અને સમાધિ પમાડી.
‘નરકમાં પણ કાનમાં કુંક મારી જાય એવા મિત્રો હોય તો કામ થઈ જાય. તમારી પાસે એવા મિત્રો છે? એવા મિત્રો તો બિમારી વખતે પથારી પાસે બેસીને રૂએ નહિ, પણ બિમારને સુંદર ભાવનામાં રમણ કરાવે, સમાધિ આપે. રોગથી પીડાનારને કહે કે “એમાં નવાઈ નથી, સમભાવે ભોગવ.' અને તેને ખ્યાલ આપે કે, રોગ ન જોઈએ તેણે શરીરના સંગ છૂટે તેવી ક્રિયા કરવી જોઈએ.'
અંતિમ અવસ્થામાં મતિ તેવી ગતિ થાય છે યોગ સાધો તો કલ્યાણમિત્રોનો યોગ સાધો. એવા મિત્રો જોઈએ કે જે આપણા આત્માનું ભૂંડું ન થઈ જાય તેની સાચી તકેદારી રાખે. અવસરે એવું સંભળાવી દે કે પાપના માર્ગે ધસ્યા જતા હો ત્યાં ચોંકી પડો. કલ્યાણમિત્ર હોય તો અંતિમ અવસ્થામાં પણ તે કામ લાગે. પથારીએ બેઠો રહે અને આત્માની વાતો કરે. પાપનો પશ્ચાતાપ કરાવે, સુજ્યોની અનુમોદના કરાવે અને મમતા મૂકીને જવાનું સમજાવે. મૃત્યુ સમયની સ્થિતિ ઉપરથી ભવિષ્યની ગતિનો ખ્યાલ કરી શકાય છે.
