________________
પ્રકારે આરાધનાની ક્રિયા કરાવતા હતા. એટલે એ દુષ્ટાત્માને તો એમ જ થાય કે હજુ આ અત્યાચાર પૂરતો નથી, એટલે હવે એને તક મળી ગઈ. શ્રી Æકસૂરિવરને, તે બાલમુનિને થતી પીડાથી પીડિત થતા જાણીને પાલકે તે જ બાલમુનિને તેમની પીડાથે પહેલાં પીલ્યાં. પરંતુ આ પાંચસો ય મુનિવરો આરાધક થવાના છે, એમ શ્રી મુનિસુવ્રતસ્વામી ભગવાને કહ્યું હતું. તે મુજ્બ પાંચસોય ને કેવળજ્ઞાન ઉત્પન્ન થયું. અને તે બધાય અવ્યય પદને એટલે કે મોક્ષપદને પામ્યા. હવે શ્રી Æકસૂરિવરને પીલવાનો પ્રસંગ આવ્યો, તેઓએ એ વખતે અંતિમ પચ્ચક્ખાણ તો કર્યું. પરંતુ બાલમુનિને પોતાની પહેલાં પીલ્યાં એથી હૃદયમાં આવેશનો સંચાર થયો હતો, અને પછી તો ક્રોધ ન ચઢે એટલો ઓછો ! શ્રી Æકસૂરિવરે નિયાણું કર્યું કે, ‘જો આ તપનું ફ્ળ હોય તો દંડક, પાલક તથા આ કુળ અને રાષ્ટ્રનો હું નાશ કરનારો થાઉં એવું થાઓ !' અર્થાત્ પોતે જીવનમાં જે તપ તપ્યા છે તેના ફળ તરીકે તેઓ ઇચ્છે છે કે દંડક રાજાનો, પાલક મંત્રીનો, તેમના કુલનો, અને તેમના દેશનો પણ હું નાશ કરનારો થાઉં ! શ્રી ક્દક સૂરિવરે આવું નિયાણું કર્યું અને તે જ વખતે પાલકે તેમને યંત્રમાં પીલાવી નાંખ્યા. ત્યાંથી કાળધર્મ પામીને તેઓ દંડકાદિના ક્ષયને માટે કાલાગ્નિ જેવા વહ્નિકુમાર નિકાયમાં દેવતા થયા.”
કર્મની સત્તા કેવી પ્રબળ છે ? જરાક ચૂક્યા કે લપસ્યા સમજો, આથી જ ભગવાન્ શ્રી મહાવીરદેવ, શ્રી ગૌતમસ્વામીજી જ્વાને પણ મ્હેતા કે, સમયંગોય ! મા પમાય । હે ગૌતમ! એક સમય પણ પ્રમાદ કરીશ નહિ !' જો શ્રી ગૌતમસ્વામીજી જેવાને પણ પ્રમાદથી બચવાનું હોય તો અમારે ને તમારે પ્રમાદથી બચવાનું ખરું કે નહિ ? બાલમુનિ પીલાવાના તો હતા જ, પહેલાં પીલાય કે પછી પીલાય, પણ શ્રી ક્દક સૂરિવરે ૪૯૯ને માટે જેમ સમભાવ રાખ્યો તેમ રાખ્યો હોત તો ? જરા દુ:ખ થયું, આવેશ આવ્યો એટલે કષાય સવાર થઈ ગયો. સુવિવેક ઉડી ગયો. એવા સમર્થ ત્યાગી પણ નિયાણું કરી બેઠા. નિયાણું કરવું એટલે કંચનને કથીરની કિંમતે વેચી નાંખવું. શ્રી જિજ્ઞેશ્વરદેવોના શાસનમાં નિયાણું ન કરાય એવી આજ્ઞા છે. એમના સંયમનું ફળ આવું ન હોઈ શકે. પરંતુ એક નિયાણાએ સ્થિતિ પલટાવી દીધી. અને તેથી તેઓ દંડક રાજા આદિના ક્ષયને માટે કાલાગ્વિના જેવા વિહ્નકુમાર દેવ થયા.
૧૭૯
રાજા દંડક દંડકારણ્ય જટાયુપક્ષી...૭