________________
ભૂલભરેલું છે. સુખી અને દુઃખી બંને કર્મની બેડીઓથી જ જકડાએલા છે. શુભોદય એ સુવર્ણની બેડી જેવો છે. અને અશુભોદય એ લોઢાની બેડી જેવો છે. શુભોદય કે અશુભોય, એ કર્મની બેડી તો છે જ ને ? લોઢાની કે સોનાની પણ બેડી એ તો બેડી જ ને ? ત્યારે અહીં તો એ કર્મની બેડી તોડવાની વાત ચાલે છે. ધર્મ, એ સુવર્ણની બેડીમાં બંધાવાને માટે જ નથી, પણ ધર્મ તો કર્મની બેડી સુવર્ણવી હોય કે લોઢાની હોય, એ બંનેય બેડી તોડવા માટે છે.”
એટલે ગમે તેવો સુખી દક્ષા લે તો પણ મૂંઝાવાનું નથી, અને ગમે તેવો દુ:ખી દક્ષા લે તો પણ મૂંઝાવવાનું નથી. બંનેને પોતપોતાની થોડી કે વધુ સામગ્રી ત્યજવાની છે. સામગ્રી તજવામાં , તારતમ્ય રહે. જેની પાસે વધુ હોય તે વધારે તજે અને થોડી હોય તે થોડી તજે, પણ ત્યાગવૃત્તિમાં તો સુખી – દુ:ખી વચ્ચે ફેર ન રહી શકે છે ને ? આત્મા સિવાયના સઘળાય નાશવંત પદાર્થોને બંનેય તજવા લાયક માને ને ? એક ચક્રવર્તીએ દીક્ષા લીધી, પછી એને જેમ કોઈ રાજ્યાદિ છે આપવા આવે તો લે નહિ ! તેમ એક ભિખારીએ દીક્ષા લીધી, પછી એને કોઈ રાજ્યાદિ આપવા આવે તો એ પણ લે નહિ ! દક્ષામાં વસ્તુત: તો આવું જ હોય ને ? ચક્રવર્તી ભોગની વૃત્તિ તજે છે, ભીખારી ભીખની વૃત્તિ તજે છે. અને બંને ત્યાગવૃત્તિ ધારણ કરે છે. હું આથી એ બંનેનો ત્યાગ પ્રશંસાપાત્ર જ છે, કારણકે, બંનેનો 0. પ્રયત્ન કર્મની બેડીને તોડવા માટે છે, પણ ધ્યાન રાખજો કે શક્તિ : સંપન્નના ત્યાગની પ્રભાવકતા અજોડ હોય છે. અને એ પ્રભાવકતા અન્ને હિતમાર્ગમાં પ્રેરક નિવડે છે.
સંસારની પ્રવૃત્તિ ન છૂટકે કરવી એવું નક્કી કરો
ત્યારે હવે, સુખી હોય એ જ દીક્ષા લે કે દુ:ખી હોય એ જ દીક્ષા લે એ તો રહતું નહિ ને ? હવે કહો, જોઈએ કે, કોણ દીક્ષા લે ? અને શા માટે ઘક્ષા લે? દીક્ષા લેવાનો હેતુ તો નક્ક કરવો જ જોઈએ ને ?
સભા : દીક્ષા તો સુખીએ પણ લેવી જોઈએ અને દુઃખીએ પણ લેવી જોઈએ, જેને કર્મની બેડી તોડવી હોય તેણે દીક્ષા લેવી જોઈએ, તેમજ કર્મનો નાશ કરવાને માટે દીક્ષા લેવી જોઈએ !
રાજા દંડક દંડકારણ્ય જટાયુપક્ષી...