________________
પ૦
આથી સ્પષ્ટ થાય છે કે આજે સંસારમાં જેઓ સુખી હોય તેઓએ ગર્વ કરવા જેવો નથી. તેમ દુઃખી હોય તેઓએ સુખીની ઈર્ષા કરવા જેવી નથી, એટલું જ નહિ પણ, એવા સુખમાં આત્માએ લેપાઈ જવું એ પણ હાનિકર છે અને એવા દુઃખમાં આત્માએ વલોપાત કરવો એ પણ હાનિકર છે. જ્યારે સુખ કે દુઃખ એકધારાં રહેતાં નથી. આપણી ઇચ્છાને આધીન જ નથી, અને એને જ્યારે આપનાર પુણ્ય અને પાપ જ છે, ત્યારે સુખના અર્થી અને દુ:ખના દ્વેષીએ સુખ મેળવવા માટે અને દુઃખ ટાળવા માટે શું કરવું જોઈએ, એ જ વિવેકીએ વિચારવું જોઈએ.
તમે જે દોડધામ કરો છો, એથી સુખ મળી જશે એમ? તમે જે અનીતિ-પ્રપંચ આદિ સેવો છો એથી સુખ મળી જશે એમ? તમે જે વગર વિચાર્યે પાપમય પ્રવૃત્તિઓને કર્યો જાવ છો, એથી સુખ મળી જશે એમ? જરા વિચાર તો કરો ! એથી સુખ મળશે કે દુઃખ વધશે? જો આવી દોડધામથી, અનીતિ-પ્રપંચથી, પાપમય પ્રવૃત્તિઓ કરવાથી સુખ મળી જતું હોત તો, આવા રાજપુત્રો રાજ્યઋદ્ધિ છોડીને, સુખસાહાબી છોડીને, કુટુંબ પરિવાર છોડીને, સેવકગણનો ત્યાગ કરીને અને શરીરની શુશ્રુષાથી પણ બેદરકાર બનીને, સંયમ ગ્રહણ કરતાં હતાં, તે સંયમ ગ્રહણ કરત ખરા ? તેમજ જ્ઞાની મહર્ષિઓએ સ્થળે સ્થળે જે સંયમની ઉદ્ઘોષણા કરી છે, તે કરત ખરા ? પણ નહિ, તેઓએ બરાબર જોયું કે, આવી ઘડધામ, અનીતિ-પ્રપંચો કે , પાપપ્રવૃત્તિઓ શુભોદયે પ્રાપ્ત થતા દુન્યવી સુખનો પણ નાશ કરનારી છે.
દુનિયાનું સુખ પણ ક્યારે મળે શાશ્વત સુખની વાત તો પછી રહી, પણ જ્ઞાની મહાપુરુષો ફરમાવે છે કે, જે જીવોને આ દુનિયામાં પણ સુખ જોઈતું હોય અને દુન્યવી દુઃખથી થોડા પણ દૂર રહેવું હોય, તે જીવોએ પણ ખોટી દોડધામો છોડી દેવી જોઈએ. અનીતિ-પ્રપંચોનો ત્યાગ કરવો જોઈએ, અને પાપ-પ્રવૃત્તિઓથી નિવૃત્ત થઈને, જે-જે કરણીઓ દ્વારા શુભ કર્મનો બંધ પડે છે અને જે-જે કરણીઓ દ્વારા અંતરાયો તૂટે છે, તે-તે
રાજા દંડક દંડકારણ્ય જટાયુપક્ષી...૦
