________________
૨જો. ]
શખધમકની કથા
(૯૯ )
શાળિગ્રામમાં એક ખેડુત રહેતા હતા, તે નિત્ય સવારથી સાંજ સુધી પેાતાનું ક્ષેત્ર સાચવતા, ક્ષેત્ર રૂપ સાગરમાં દૂર થકી આવતા પ્રાણીઓને, તે, મચ ( ખાટલા ) રૂપ પ્રવણ ઉપર બેસીને શખ ચૂકવે કરીને નસાડી મૂકતા.
એકદા (કેટલાએક ) ચાણ, ઢાર ચારી લાવીને તે ક્ષેત્રની પડા શમાં આવ્યા. ત્યાં તે શખ નાદ સાંભળીને વિચારવા લાગ્યા. “ગ્રામના સુભટા, આ ઢારને પાછા વાળી જવાને અર્થે આગળ ગયા હશે અને તેને જ આા પાસેને શંખનાદ છે.” આમ વિચારીને તે ચાર લાકે, ઢાર ત્યાં જ ( તેના ખેતરની નજીકમાં) છેડી દઇને, પ્રભાતે વૃક્ષ ઉપરથી પક્ષીઓ ઉડી જાય, તેમ ર દિશાએ પલાયન કરી ગયા. તે ક્ષુધાતુર ઢાર પણ ધીમે ધીમે ચરતાં ચતાં, અરુણાદય ( સૂર્યાય ) વખતે તે ક્ષેત્રની નજીકમાં જ આવી પહેાચ્યાં. ખેડુત ઢેર કાઢવા માટે દાડયા, પણ ત્યાં તેણે તેની સાથે કોઈ મનુષ્ય જોયુ નહી, તેથી તેણે અનુમાન કર્યું કે, ચાર લોકો મ્હારા શખનાદ સાંભળીને, હુીને આ દ્વારને છેડીને જતા રહ્યા છે. પાપી માણસા જરૂર સર્વત્ર ભયવાળા હાય છે.” પછી તેણે ઢાને ગામમાં લઈ જઈને, કાંઈ પણ શકા શિ વાય ગામવાળાને સોંપ્યાં; તે એમ કહીને કે “ મને દેવતાએ આપ્યાં છે, તે તમે મહુણ કરો.” તેણે ગામવાળાને ગાયવાળા કચ્યા. અર્થાત્ ગાયા પાછી લાવી દીધી; ( તેના બદલામાં ) ગામવાળાઓએ ગ્રામના યક્ષની સમાન તેની અત્યંત ભક્તિ કરી; કારણ કે, જે આપે, તે જ દેવતા (કહેવાય ) આ પ્રમાણે (એક વખત ) ફાવ્યાથી બીજે વર્ષે પણ, તે ક્ષેત્રમાં જઇને રાત્રીએ શંખ ફૂંકવા લાગ્યા.
એકદા તે ચારો ખીજે ગામથી ઢાર ચારી લાવીને, મધ્યરાત્રીને સમયે તે જ ક્ષેત્રની પડાશમાં આવ્યા. ત્યાં શખ્માને મ્હે શખ નાદ સાંભળીને, સારી રીતે સાજીવ ( ચતુરાઈ-હેોંશીયારી) નું આલબન કરી તેઓ મહેામાંહે ખેલવા લાગ્યા, “આ જ પ્રદેશમાં, ને આ જ
