________________
ચાલતો વિદ્યુમ્માલી દેવતાઓની નિકટમાં પહોંચ્યો. આહા જે સંગીતક કરીને માનવીઓ દ્રવ્ય મેળવે છે એ સંગીતક આવા આભિયોગિક દેવતાઓને મુધા-મફત કરવું પડે છે-એ એક વિચિત્રતા જ છે.
દેવ સમુદાયને વિષે વિધુમ્માલીદેવનો મિત્ર નાગિલ દેવ પણ આવ્યો હતો. એ પૂર્વભવના સ્નેહને લીધે એને મળી વાતચિત કરવા આવ્યો. વિધુમ્માલી તો એનું તેજ જોઈ સહન કરી શક્યો નહીં; અત્યંત કપિલ માનવી સૂર્યનું તેજ ખમી શકતો નથી એમ. એટલે જાણે શત્રુના સૈન્યના ભયથી જ હોય નહીં એમ એ નાસી જવા લાગ્યો. તેથી એ અશ્રુતદેવે પ્રભાત સમયના દીપકની જેમ પોતાનું તેજ સંહર્યું અને વિધુમ્ભાલીને પૂછ્યું કે હે દેવ ! કંઈ ઓળખાણ પડે છે કે નહીં ? પેલાએ ઉત્તર આપ્યો-હું એવો ક્યાંનો ગર્ભશ્રીમંત કે તમારા જેવા સુરેન્દ્ર સમાન દેવને ન જાણું? પણ એને સમ્યકપ્રકારે ઓળખાણ પડી નથી એમ જાણી એણે પ્રતિબોધવાને અર્થે પોતાનું અસલ નાગિલ શ્રાવકનું રૂપ ધારણ કર્યું અને કહ્યું-મેં વાર્યા છતાં તેં અગ્નિ પ્રવેશ કર્યો તેથી તું આવો અભઋદ્ધિવાળો દેવ થયો છે. કારણ કે જેવો વ્યાપાર એવું ફળ મળે છે.
હે મિત્ર ! મારી પાસે હતાં એ સર્વે ઉપાયોરૂપી શસ્ત્રો મેં હિમ્મતા હાર્યા વિના ફેંકયા પરંતુ તેને એક પણ લાગ્યું નહીં. એટલે તારી એવી ચેષ્ટાને લીધે મને વૈરાગ્ય ઉત્પન્ન થવાથી જૈની દીક્ષા ગ્રહણ કરી અને અય્યત દેવલોકમાં દેવપણે હું ઉત્પન્ન થયો છું. કેમકે એવી દીક્ષા મોક્ષ સુદ્ધાં અપાવવાને શક્તિમાન છે. આ મહર્બિક દેવતાની વાત સાંભળીને, પોતે જાણે સર્વસ્વ ગુમાવ્યું હોય એમ એને અત્યંત ખેદ થયો અને કહેવા લાગ્યો-અહો ! મેં તારા જેવા પરમ મિત્રનાં વચનોની અવગણના કરી. કુદેવત્વ પામેલા મારા જેવા અધમે હવે હાથ ઘસવા રહ્યા; જેવી રીતે કોઈ ધનુષ્યધારીને રણક્ષેત્રમાં ધનુષ્યની દોરી તુટી જવાથી થાય છે એમ. પરંતુ મહર્બિક નાગિલ દેવે કહ્યું હવે શોક કરવો વૃથા છે. કેમકે ગઈ તિથિ બ્રાહ્મણ પણ વાંચતો નથી. પણ હવે તારે શું કરવું એ કહું, સાંભળ-જે ભવ્યજીવો પરમહર્ષસહિત જિનેશ્વરના બિંબ ભરાવે છે એમને સ્વર્ગ અને મોક્ષનાં સુખો હસ્તગત જેવાં છે, માટે તારે ચિત્રશાળામાં કાયોત્સર્ગે રહેલા
અભયકુમાર મંત્રીશ્વરનું જીવનચરિત્ર (સર્ગ અગ્યારમો)
૪૯