________________
ચેષ્ટિતો પરત્વે જે કંઈ બોલાતું હોય તેની તપાસ કરવાને મોકલ્યા. એ સેવકજનોને સમસ્ત નગરને વિષે અભયકુમારનાં યશોગાન ગવાતાં શ્રવણે પડ્યાં. અથવા તો સુરગિરિ મેરુપર્વત ઉપર સુવર્ણના ઝળહળી રહેલા પ્રકાશ સીવાય બીજું શું હોય ? આમ્રવૃક્ષ પર, ચિત્તને આહલાદ ઉત્પન્ન કરનારી રમણીયતા વિના બીજું શું હોય ? “આહા ! મેઘજળ જેમ વસુંધરાને તૃપ્ત કરે છે એમ જેણે આપણને આ પાંચ દિવસમાં સર્વ પ્રકારે સુખી સુખી બનાવી દીધા છે એવો રાજમંત્રી અભયકુમાર પૃથ્વી પર ચિરંજીવ રહો ! અખિલ આકાશપ્રદેશને જેમ ચંદ્રમા પ્રકાશમય કરે છે એમ એણે કુળને ખરેખર અજવાળ્યું છે. યોગીશ્વરના વચનથી જેમ સતી સ્ત્રી સનાથ થાય છે એમ એ કુળદીપક રાજપુત્રથી પૃથ્વી ખરે જ સનાથ થઈ છે. નહીં તો એ રઘુવીર રામચંદ્રની પેઠે, પ્રજાજનને ઉત્કૃષ્ટ નીતિને માર્ગ સંચરાવે કેવી રીતે ? એને બદલે જો કોઈ અન્ય અધિકારી હોત તો એ તો ઊલટો આપણને નિશ્ચયે પીડી પીડીને દ્રવ્ય અને વૈભવથી ભ્રષ્ટ કરી, રંક બનાવી દેત. સકળ પ્રજાજનને નિર્ભય બનાવનાર, નીતિમાન અભયકુમાર તુલ્ય સુપુત્ર જેમને પ્રાપ્ત થયો છે એવા એના પ્રથ્વી પાવન માતપિતા પણ પુણ્યવાન જ.”
આવા આવા એના યશોગાન નાગરીકોને મુખે ગવાતાં શ્રવણ કરીને ચરપુરુષોએ જઈને રાજાને સવિસ્તર નિવેદન કર્યા. એટલે ગુણજ્ઞ શ્રેણિકરાય અત્યંત હર્ષ પામીને કહેવા લાગ્યો-પુત્ર અભય ! તારાં પરાક્રમ સર્વવિજયી છે; તારું ચરિત્ર વિદ્વાનોને પણ આશ્ચર્યમાં લીન કરે એવું છે. લોકોને દાન દેવાથી તો તેં શેષનાગ સમાન, નિષ્કલંક ઉજ્વળ કીર્તિ પ્રાપ્ત કરી છે. પરંતુ આ દ્રવ્ય તું લાવ્યો છે એ જો પ્રજા પાસેથી અન્યાયે લાવ્યો હોઈશ તો અપકીર્તિ થશે. સાંભળ, તેં પ્રજા પાસેથી જ આ સર્વ દ્રવ્ય મેળવ્યું છે, છતાં યે શીતલતાના ભંડાર એવા ચંદ્રમા સમાન ઉજ્વળ કીર્તિ તારી ગણાય છે. શ્રીકૃષ્ણ એકલા કુટકપટમાં તત્પર કહેવાય છે, છતાં યે જગતમાં એ “પુરષોત્તમ' એવા નામથી પ્રસિદ્ધિ પામ્યા છે. એવું આશ્ચર્ય બને જ છે. તેં પણ આ દ્રવ્ય અને યશ ઉભય એક સાથે પ્રાપ્ત કર્યા એ એના જેવું જ આશ્ચર્યજનક છે ! બુદ્ધિ અને સાથે બળની
૧૦
અભયકુમાર મંત્રીશ્વરનું જીવનચરિત્ર (ભાગ-૩)
