________________
વર્ણની ઘુર્ણાયમાન નેત્રોવાળી કોઈ સ્ત્રી ત્યાં ફરતી એમની દૃષ્ટિએ પડી. એટલે, બોરડીને જોઈ શૃગાલો હર્ષ પામી એની આગળ જાય એમ એઓ પણ “અહો ! નિદ્રા બહેન, તમારાં ઘણે દિવસે દર્શન થયાં” એમ કહેતા એની પાસે ગયા; અને “આજ તો અજવાળું થયું, અજવાળું થયું.” એમ બોલી એને ચરણે પડ્યાં. પણ મોટા મોટા રાજાઓ સુદ્ધાં સ્ત્રીની આગળ દંડવત્ પ્રણામ કરતા જણાયા છે એટલે એમાં કંઈ આશ્ચર્ય નહીં. નિદ્રાએ પણ “અક્ષત રહો, અજરામર રહો” એમ કહી વસ્ત્રના છેડા વડે ભાઈઓનાં લુંછણાં ઉતાર્યા. પણ બહેને એમના મોં ઉતરી ગયેલા જોયાં એટલે એનું કારણ પૂછતા ભાઈઓએ ઉત્તર આપ્યો-બહેન ! એ તો અમારાં ગ્રહ હાલ વાંકા છે તારે કંઈ વિશેષ પૂછવું નહીં. નિદ્રાએ કહ્યું-ભાઈઓ ! માતાતુલ્ય ગણીને મને તમારું દુ:ખ જણાવો હું વિરકત સાધુની જેમ દુઃખીને દિલાસો આપનારી છું એ સાંભળી પેલાઓએ ઊંડા નિઃશ્વાસ મૂકીને સ્પર્શન અને રસનાનો કારાગૃહમાં પડવા સુધીનો વૃત્તાંત એને કહી સંભળાવ્યો. અને એજ પોતાના ખેદનું મૂળ છે એમ જણાવ્યું.
વળી વિશેષમાં એમ કહ્યું કે અમે અમારો પ્રમાદ નામનો ચતુર દૂત ત્યાં મોકલ્યો હતો એણે ત્યાંનું સમસ્ત સ્વરૂપ સમ્યક્ પ્રકારે જાણી આવીને અમને કહ્યું છે-હે સ્વામી ! તમારી આજ્ઞાથી હું ત્યાં ગયો તો મેં બે પુરુષ અને એક સ્ત્રીને પહેરો ભરતા જોયા. એઓ પરસ્પર વાતચીત કરતા હતા એમાંથી મેં એમના નામ જાણી લીધા છે. સ્ત્રીનું નામ ધર્મજાગરિકા; અને પુરુષોનાં નામ રાગનિગ્રહ તથા દ્વેષનિગ્રહ. વાયુ ઉખળ્યો હોય એમ સ્ત્રી તો લવલવાટ કર્યા જ કરે છે, અને એથી બંને પુરુષોના નિમેષ માત્ર પણ નેત્ર મીંચાતાં નથી. એકની સાવધાનતાને લીધે અન્ય બંને પણ સાવધાન છે. આમ બાબત છે એટલે કારાગૃહમાંથી બંનેનો છુટકારો થવો મુશ્કેલ છે. જો કોઈ રીતે ધર્મજાગરિકાને થાપ આપી શકીએ તો બીજા બંનેમાં તો કંઈ નથી. કારણ કે ધુર્તતા સર્વ સ્ત્રી જાતિમાં વસેલી છે; પુરુષો તો જડ જેવા છે. માટે જો એ ધર્મજાગરિકાને છળી શકીએ તો આપણા બંને યોદ્ધાઓ સઘ બહાર નીકળી શકે. અન્યથા એઓ કારાગૃહમાં પડ્યા પડ્યા સડશે. આ પ્રમાણે અમારા દૂત પ્રમાદે અમને કહેલું તે હે
અભયકુમાર મંત્રીશ્વરનું જીવનચરિત્ર (સર્ગ બારમો)
૧૩૩
