________________
સંસારનો ત્યાગ અને મુનિવ્રતનું ગ્રહણ દુર્લભ છે. એમાં પણ ઉત્તમ ક્ષાયિક ભાવ અને એમાં પણ કેવળજ્ઞાન દુર્લભ છે. એમાં પણ જરા, મૃત્યુ, રોગ, શોક આદિ સર્વ વિપત્તિઓનો જ્યાં સર્વથા અભાવ છે એવું સર્વોત્તમ, અને શાશ્વત સુખનું ધામ મોક્ષપદ તો સૌથી દુર્લભ છે. આમ સર્વવાનાં એકબીજાથી તર-તમ-તાએ કરીને દુર્લભ જ છે. છતાં પણ તેં તો, આ સર્વેમાંનું ઘણું ઘણું પ્રાપ્ત કર્યું છે ત્યારે હવે અન્ય રહ્યું એ પ્રાપ્ત કરવાને માટે, આ પંચમહાવત તેં સ્વીકાર્યા છે તેના સંબંધમાં સવિશેષ યત્ન કરજે. શેઠની રક્ષિકા-અને રોહિણી પુત્ર વધુઓએ પાંચ શાળના. કણના સંબંધમાં કર્યું હતું એમ તું પણ તારાં પાંચવ્રતના સંબંધમાં કરજે એમને સાચવીને પાળજે અને એમની વૃદ્ધિ કરજે. પ્રમાદ કરીને ઉઝિકાની જેમ તું એમને ત્યજી દેતો નહીં તેમ ભોગવતીની જેમ એઓનું ખંડન પણ કરતો નહિ, એ સાંભળીને અભય મુનિએ પૂછ્યું-હે જગન્નાથ, એ રોહિણી વગેરેનું શું વૃત્તાંત છે એ મને કૃપા કરીને કહો. પ્રભુએ પણ કહ્યું- હે સત્વવાન ! સાંભળ;
આ જ ભરતક્ષેત્રમાં પૂર્વે રાજગૃહ નામના નગરમાં કુબેરનાં જેટલી ધનસંપત્તિવાળો એક ધન નામે શ્રેષ્ઠી વસતો હતો. એને એક આદર્શ મહિલા હોય નહીં એવી ધારિણી નામે પત્ની હતી. ધારિણીની કુક્ષિથી ગજદંત જેવા ઉન્નત અને ગુરુદેવગિરિસમાન શ્લિષ્ટ ધનપાલ, ધનદેવ, ધનઘોષ અને ધનરક્ષક નામના ચાર પુત્રોને અનુક્રમે ઉજિઝકા, ભોગવતી, રક્ષિકા અને રોહિણી નામની ચાર સુંદર સ્ત્રીઓ હતી. આવા પરિવારવાળા સુબુદ્ધિમાન શ્રેષ્ઠીએ કેટલોક કાળ સુખે નિર્ગમન કર્યો. એકદા એ. રાત્રિને છેલ્લે પહોરે નિદ્રામાંથી જાગ્રત થયો તે વખતે એને એવા વિચારો આવ્યા કે-જેવી રીતે અનેક લાયકાતવાળા પુરુષોને લીધે ગૃહસંસાર નભે છે, તેવી રીતે, એવી જ લાયકાતવાળી સ્ત્રીઓ હોય તો એમનાથી પણ નિશ્ચય નભ્યો જાય.
પરિજન ભોજન કરી રહ્યા પછી પોતે ભોજન કરે, એઓના સૂતા પછી પોતે સૂએ, અને પ્રભાતે એમના પહેલાં જાગ્રત થાય એવી ગૃહિણી ખરેખર ગૃહલક્ષ્મી જ કહેવાય. પોતાનાં સ્વજનો, અતિથિ, સેવકવર્ગ અને
૧૦૮
અભયકુમાર મંત્રીશ્વરનું જીવનચરિત્ર (ભાગ-૩)
