________________
चतुर्थः प्रस्तावः
एक्कं चिय मह तणया परूढपणयाए अग्गमहिसीए । एसा वरस्स जोग्गा को पुण एयाए होज्ज वरो ? ।।१।।
एयाए चित्तवित्तिं अवियाणिय जइ वरेज्ज निवपुत्तो । जो वा सो वा आजम्म दुक्खिया होज्ज ता एसा ।।२।।
४१७
इति परिभाविऊण पुच्छिया सा नरवइणा - 'पुत्ति ! को तुज्झ वरो दिज्जइ ? किं सुरूवो उयाहु समरंगणसवडंमुहसुहडपडिक्खलणपयंडपरक्कमो किं वा समरभीरुओ ́त्ति। तओ ईसिं विहसिऊण भणियं तीए- 'ताओ जाणइ ।' राइणा भणियं - पुत्ति ! अ (उ?) वरोहकयकज्जाइं न सुहावहाइं होंति ता सम्ममणुचिंतिय भणसु ।' तीए भणियं - 'ताय! जइ एवं ता जो एयं कालमेहमल्लं नियभुयबलेण महियपरक्कमं करेज्जा सो मम वरो होज्ज' त्ति । राइणा चिंतियं-'अहो बलाणुरागिणी मम तणया को पुण समत्यो एयस्स वइयरस्स?', भणिया
एका एव मम तनया प्ररूढप्रणयायाः अग्रमहिष्याः ।
एषा वरस्य योग्या कः पुनः एतस्याः भवेद् वरः ? ||१||
एतस्याः चित्तवृत्तिमविज्ञाय यदि वृणुयात् नृपपुत्रः ।
यः वा सः वा आजन्म दुःखिता भवेत् ततः एषा ।। २ ।।
इति परिभाव्य पृष्टा सा नरपतिना 'पुत्रि ! कः तव वरः दीयते ?, किं सुरूपः उताहु समराङ्गणसम्मुखसुभटप्रतिस्खलनप्रचण्डपराक्रमः किं वा समरभीरुः इति । ततः इषद् हसित्वा भणितं तया 'तातः जानाति ।' राज्ञा भणितं 'पुत्रि ! उपरोधकृतकार्याणि न सुखावहानि भवन्ति तस्मात् सम्यग् अनुचिन्त्य भण ।' तया भणितं ‘तात! यदि एवं तदा यः एतं कालमेघमल्लं निजभुजबलेन मथितपराक्रमं करोतु सः मम वरः भवतु इति । राज्ञा चिन्तितम् 'अहो! बलानुरागिणी मम तनया । कः पुन समर्थः एतस्य व्यतिकरस्य? ।'
શું કરવું? ભારે પ્રેમપાત્ર પટરાણીની મારે એક જ કન્યા છે અને તે વર-યોગ્ય થઇ છે, તો એનો વ૨ કોણ થશે? (१)
એની મનોભાવના જાણ્યા વિના જો કોઇ ગમે તે રાજપુત્ર એને વ૨શે, તો આજન્મ એ દુઃખી થશે.’ (૨)
એમ વિચારીને રાજાએ તેને પૂછ્યું-હે વત્સે! તને કેવો વર જોઇએ? શું રૂપવાન જોઇએ? કે યુદ્ધભૂમિમાં સુભટોને પ્રતિઘાત પમાડનાર પ્રચંડ પરાક્રમી, અથવા સંગ્રામભીરુ જોઈએ?' એટલે જરા હસીને તે કહેવા લાગી કે-‘તે તો આપ જાણો.' રાજાએ કહ્યું-‘હે પુત્રી! આગ્રહપૂર્વક જે કાર્યો કરવામાં આવે છે, તે પરિણામે સુખકારી નીવડતાં નથી, માટે બરાબર વિચાર કરીને કહે .’ તે બોલી-‘હે તાત! જો એમ હોય, તો એ કાલમેઘ મલ્લને પોતાના ભુજબળથી જે હતપરાક્રમી બનાવે, તે મારો વર થાય.' તે સાંભળતાં રાજાએ વિચાર કર્યો કે-‘અહો! મારી પુત્રી