________________
ઉપમિતિભવપ્રપંચા કથા ભાગ-૧ | પંચમ પ્રસ્તાવ
૧૨૫ પ્રકંપમાન એવા જરાથી જીર્ણ કપોલવાળી ગાત્રયષ્ટિથી=શરીરથી, મહાજવરસૂચક દીર્ઘ ઉષ્ણ વિશ્વાસજાલથી, મલથી આવિલ, સતત ગળતા એવા અશ્રુવાળા લોચનયુગલથી, અંદર પ્રવેશી ગયેલી નાસિકાથી સડી ગયેલા હાથ-પગ વડે અને અભિનવ લોચ કરાયેલા એવા મસ્તક વડે હમણાં જ લોચ કરાયેલા મસ્તક વડે, અત્યંત મલિન એવાં વસ્ત્રોના ખંડોથી, લટકતા કંબલથી, ગ્રહણ કર્યા છે દંડ સહિત તુંબડાદ્વયથી, કરતલ અવલંબી એવા ઓણિકપિચ્છથી હાથમાં ગ્રહણ કરાયેલા २०४२थी, पुरुष नेवायो, यो नेवायो ? ते स्पष्ट ४३ छ, मम सत्यय छे. श्लोs :
सर्वथानिधानं सर्वदुःखानां, दारिद्र्यस्य परा गतिः ।
अयमेवेति सर्वेषां, तदाऽस्माकं हृदि स्थितम् ।।८४ ।। लोहार्थ :
સર્વથા સર્વ દુઃખોનું નિધાન, દારિદ્રયની પરા ગતિ આ જ છે એ પ્રમાણે સર્વ એવા અમોને त्यारे हृध्यमां थयु. ।।८४।।
टोs:
एनं वीक्ष्य नरं नाथ! गाढं बीभत्सदर्शनम् ।
चिन्तितं च तदाऽस्माभिः, सोऽयं प्रत्यक्षनारकः ।।८५।। श्लोार्थ :
હે નાથ ! ગાઢ બીભત્સ દર્શનવાળા એવા આ નરને જોઈને ત્યારે અમારા વડે વિચારાયું. તે આ પ્રત્યક્ષ નારક છે. ll૮૫LL
राजासमीपे बुधसूरिकर्षणम् ततोऽभिहितोऽस्माभिः-भद्र! किमित्येवंविधे मध्याह्ने बम्भ्रमीषि? किमिति शीतलच्छायायामुपविष्टः सुखासिकया न तिष्ठसीति? अनेनोक्तं- भद्रा! न खल्वहं स्वायत्तोऽस्मि गुरोरादेशेन पर्यटामि तदायत्तोऽहम्। अस्माभिश्चिन्तितं-अये! परवशोऽयं वराकः, अहो कष्टमिदमस्य महत्तरं दुःखकारणं यदीदृशावस्थस्यापि पराधीनत्वं नाम, ततोऽभिहितमस्माभिः-भद्र! किं पुनरेवमहर्निशमादेशं कुर्वतस्ते स गुरुः करिष्यति? अनेनोक्तं-भद्राः! सन्ति मम कृतान्तसदृशा बलिनोऽष्टावृणिकाः तेभ्यो ग्रन्थिदानेन मां मोचयिष्यति। ततोऽस्माभिश्चिन्तितं-अहो कष्टतरमिदमस्य वराकस्य महत्तमं दुःखकारणं यदेवंविधावस्थस्यापि दानग्रहणं तन्मोचनदुराशा चेति, सर्वथा नातः परतरो दुःखी जगति लभ्यते, ततोऽस्मा