________________
૧૩૨
શ્લોક ઃ
ઉપમિતિભવપ્રપંચા કથા ભાગ-૫ | ચતુર્થ પ્રસ્તાવ
अत्रान्तरे
आकर्ण्य मातुलीयां तां, भारतीं भगिनीसुतः । અવાવાવરતો સૃષ્ટિ, મવદ્રે સમન્તતઃ ।।૨૨।।
શ્લોકાર્થ :
એટલામાં=વિમર્શે પ્રકર્ષને ચાર ગતિ સ્વરૂપે ભવચક્રનું સ્વરૂપ બતાવ્યું એટલામાં, મામાની તે વાણીને સાંભળીને ભગિનીના પુત્ર પ્રકર્ષે આદરપૂર્વક ચારે બાજુથી=બધી દિશાઓથી, ભવચક્રમાં દૃષ્ટિને આપી અર્થાત્ સર્વદૃષ્ટિથી ભવચક્રનું અવલોકન કર્યું. ૧૨૨।।
શ્લોક ઃ
ततो निःशेषतो वीक्ष्य, तारविस्फारितेक्षणः । त्वरयोद्विग्नचेतस्को, निजगाद ससंभ्रमः ।। १२३ ।।
-
થમ્?
દા હા હા મામ! દૃશ્યન્તુ, હ્રષ્ટાઃ સપ્ત મહેતિાઃ । असूर्या नगरेऽमुष्मिन्, दारुणाकारधारिकाः । । १२४।।
શ્લોકાર્થ :
તેથી નિઃશેષથી જોઈને=ભવચક્રને જોઈને, તારવિસ્ફારિત નેત્રવાળો=સૂક્ષ્મ દૃષ્ટિથી અવલોકન કરનારો, પ્રકર્ષ ત્વરાથી ઉદ્વિગ્ન ચિત્તવાળો સસંભ્રમ=સંભ્રમપૂર્વક, બોલ્યો. શું બોલ્યો ? એથી કહે છે હા હા હા મામા ! આ નગરમાં અસૂર્યા=અસુરી ભાવવાળી, દારુણ આકારને ધારણ કરનારી કષ્ટવાળી સાત મહિલાઓ દેખાય છે. II૧૨૩-૧૨૪]]
શ્લોક ઃ
आक्रान्ताशेषधामानः, कृष्णा बीभत्सदर्शनाः ।
वेताल्य इव नाम्नाऽपि, लोककम्पविधायिकाः । । १२५ ।।
તા: વ્હા:? વિપ્રવુત્તા વા? વ્ઝિ વીર્યા: ? દ્દિ પરિચ્છવાઃ? । સ્વ વધાય, તથૈવંતનિશ્વયાઃ? ।।૨૬।।
ચેષ્ટો
શ્લોકાર્થ :
આક્રાંત કર્યા છે અશેષ તેજ જેણે એવી, કૃષ્ણવર્ણવાળી, બીભત્સ, દર્શનવાળી, વેતાલ જેવી, નામથી પણ લોકના કંપનને કરનારી આ કોણ છે ? અથવા કોનાથી પ્રયુક્ત છે ? કેવા
