________________
૪૧૮
ઉપમિતિભવપ્રપંચા કથા ભાગ-૩ | તૃતીય પ્રસ્તાવ Rets :
विदुरेणोक्तं प्रभातेऽहं, स्मृत्वा मैत्री चिरन्तनीम् ।
दर्शनार्थं कुमारस्य, गतस्तस्यैव मन्दिरे ।।२१।। श्लोार्थ :
વિદુર વડે કહેવાયું - પ્રભાતમાં ચિરંતર મૈત્રીનું સ્મરણ કરીને હું કુમારના દર્શન માટે તેના જ महिरभो गयेलो. ॥२१॥ टोs:
ततः परिजनेनोक्तं, यथाऽऽखेटककाम्यया ।
रात्रावेव गतोऽटव्यां, कुमारो नास्ति भो! गृहे ।।२२।। लोकार्थ:
ત્યારપછી પરિજન વડે કહેવાયું – જે પ્રમાણે શિકારની કામનાથી રાત્રિમાં કુમાર અટવીમાં गयो छे, लो ! वि६२ ! घरमा कुमार नथी. ।।२२।।
ततो मयाऽभिहितं-किमद्यैव कुमारो गतः पापर्द्धिबुद्ध्या? किं वा प्रतिदिनं गच्छति ? इति । परिजनः प्राह-भद्र! यतः प्रभृतीयं हिंसा परिणीता कुमारेण, तत आरभ्य प्रतिदिनं गच्छति, नान्यथा धृतिं लभते, किम्बहुना? जीवितादपि वल्लभोऽयमधुना आखेटकः कुमारस्येति । मया चिन्तितं अहो हता देवेन वयं मन्दभाग्याः । तदिदमाभाणकमायातं यदुत-'यत्करभस्य पृष्ठे न माति तत्कण्ठे निबध्यते' इति । तथाहि वैश्वानरपापमित्रयोगेनैव कुमारस्य गाढमुद्वेजिता वयं यावतेयमपरा कृत्येवास्य भार्या संपन्नेति, तत्किं पुनरत्र विधेयमिति चिन्तयतो मे गतं दिनं, तदिदं कुमारस्य युष्मतसमीपेऽनागमनकारणमिति, तातेनाभिहितं-विदुर! महापापहेतुरिदं मृगयाव्यसनं, न च सेवितमस्मद्वंशजैर्नरपतिभिः, अतो यद्यस्य निमित्तभूतेयं भार्या कुमारस्याऽपसार्यते ततः सुन्दरं भवति, विदुरः प्राह-देव! वैश्वानरवन्निरुपक्रमेयं लक्ष्यते, अथवा श्रूयते पुनरप्यायातोऽत्र नगरे स जिनमतज्ञो नैमित्तिकः, ततः स एवाहूय प्रष्टुं युक्तो यदत्र कर्तव्यमिति, तातेनाभिहितं-आकारय तर्हि तं नैमित्तिकम्, विदुरेणोक्तं-यदाज्ञापयति देवः ।
તેથી મારા વડે વિદુર વડે, કહેવાયું, નંદિવર્ધનના પરિજનને કહેવાયું – શું આજે જ કુમાર ! શિકારની બુદ્ધિથી ગયેલો છે અથવા પ્રતિદિવસ જાય છે ? પરિજન કહે છે – હે ભદ્ર ! જ્યારથી માંડીને આ હિંસા કુમારની સાથે પરણેલી છે ત્યારથી માંડીને પ્રતિદિવસ જાય છે. અન્યથા શિકાર કર્યા વગર, ધૃતિને પામતો નથી. વધારે શું કહેવું? જીવિતથી પણ વલ્લભ આ શિકાર હમણાં કુમારને