Page Text
________________
૨૪૨
ઉપમિતિભવપ્રપંચા કથા ભાગ-૩ | તૃતીય પ્રસ્તાવ
द्विविधे कर्मणि निरुपक्रमकर्मवशगानामवस्था
यच्चोक्तं ‘भगवत्सन्निधानेऽपि कथमेवंविधाध्यवसायप्रादुर्भाव' इति, तदप्यत एव नाश्चर्यबुद्ध्या ग्राह्यं यतो द्विभेदं जन्तूनां कर्म-सोपक्रमं निरुपक्रमं च तत्र सोपक्रममेव महापुरुषसन्निधानादिना क्षयक्षयोपशमभावं प्रतिपद्यते, न निरुपक्रमं तद्वशगाश्च जन्तवस्तत्समीपेऽपि विरूपकमाचरन्तः केन वार्यन्ते ? तथाहि - येषामचिन्त्यपुण्यप्राग्भारवतां तीर्थकृतामिह जगति गन्धहस्तिनामिव विचरतां, विहारपवनगन्धादेव क्षुद्राशेषगजकल्पा दुर्भिक्षेतिपरचक्रमारिवैरप्रभृतयः सर्व एवोपद्रवाः समधिकयोजनशतात् दूरत एव भज्यन्ते, तेषामपि भगवतां सन्निधाने निरुपक्रमकर्मपाशावपाशिताः क्षुद्रसत्त्वा न केवलं नोपशाम्यन्ति, किं तर्हि ? तेषामेव भगवतां तीर्थकृतां क्षुद्रोपद्रवकरणे प्रवर्तन्ते, श्रूयन्ते हि तथाविधा भगवतामप्युपसर्गकारिणो गोपसङ्गमकादयः पापकर्माण इति । अन्यच्च तेषामेव भगवतां देवविरचितसमवसरणानामध्यासितसिंहासनचतुष्टयानां मूर्तिमात्रदर्शनादेव प्राणिनां किल विलीयन्ते रागादयो, विदलति कर्मजालं, प्रशाम्यन्ति वैरानुबन्धाः, विच्छिद्यन्तेऽलीकस्नेहपाशाः, प्रलीयते विपरीताभिनिवेशो, यावता तत्रापि केषाञ्चिदभव्यतया निरुपक्रमकर्मघटनपटलतिरस्कृतविवेकदीधितिप्रसराणां [वा] न केवलं पूर्वोक्तगुणलेशदेशोऽपि न संजायते, किं तर्हि ? प्रादुर्भवन्त्येवंविधा भगवन्तमधिकृत्य कुविकल्पाः यदुत - अहो सिद्धमस्येन्द्रजालं, अहो अस्य लोकवञ्चनचातुर्यम् । अहो गाढमूढता लोकानां यदेतेनाप्यलीकवाचालेनालजालरचनाचतुरेण प्रतार्यन्त इति । तदेवं स्थिते महाराज ! न किञ्चिदिदमत्यद्भुतं यदनेन पुरुषेण मत्सन्निधानेऽप्येवंविधमध्यवसितं, अयमपि हि निरुपक्रमयाऽनयाऽकुशलमालया स्वदेहवर्त्तिन्या निजजनन्या प्रेर्यमाणोऽमुं स्पर्शनं सहचरमुररीकृत्यैवं चेष्टते, तन्नात्र भवद्भिर्विस्मयो विधेयः ।
નિરુપક્રમકર્મને વશ પડેલાઓની અવસ્થાનું સ્વરૂપ
જે વળી, કહેવાયું=રાજા વડે ભગવાનને કહેવાયું – ભગવાનના સન્નિધાનમાં પણ કેવી રીતે આવા પ્રકારનો અધ્યવસાય પ્રાદુર્ભૂત થયો ?=વિશિષ્ટજ્ઞાની એવા ભગવાન વિદ્યમાન હોવા છતાં પણ બાલને મદનકંદલીને ગ્રહણ કરવાનો આવા પ્રકારનો અધ્યવસાય કેવી રીતે પ્રાદુર્ભૂત થયો ? તે પણ આથી જ=અકુશલમાલા એની માતા અને સ્પર્શન એનો મિત્ર છે આથી જ, આશ્ચર્યબુદ્ધિથી ગ્રહણ કરવું જોઈએ નહીં. જે કારણથી જીવોનું બે પ્રકારનું કર્મ છે. સોપક્રમ અને નિરુપક્રમ. ત્યાં=બે પ્રકારનાં કર્મોમાં, સોપક્રમ કર્મ જ મહાપુરુષના સન્નિધાન આદિથી=ઉત્તમપુરુષોના સાન્નિધ્યથી કે અન્ય કોઈ બળવાન નિમિત્તોથી ક્ષયોપશમભાવને પ્રાપ્ત કરે છે. વિરુપક્રમ કર્મ ક્ષયોપશમભાવને પ્રાપ્ત કરતું નથી અને તેને વશ થયેલા=નિરુપક્રમ કર્મને વશ થયેલા, જીવો તેના સમીપમાં પણ=મહાપુરુષોના સમીપમાં પણ, વિપરીત આચરણા કરતા કોના વડે વારણ કરી શકાય ? અર્થાત્ કોઈના વડે વારણ
| SR No. | 022715 |
| Book Title | Upmiti Bhav Prapancha Katha Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Pravin K Mota |
| Publisher | Gitarth Ganga |
| Publication Year | 2014 |
| Total Pages | 520 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 40 MB |