________________
७६
અવતિનું આધિપત્ય.
અહિં ઉજ્જયિનીમાં લાંબા કાળ સુધી સામ્રાજ્યનું શાસન કર્યો પછી મ. નિ. ૨૯૩માં સંપ્રતિ સ્વર્ગસ્થ થયા. તેના મૃત્યુ બાદ એક વર્ષ અરાજકતા વ્યાપી અને અંતે ઉજ્જયિનીના સિંહાસને અશાકના પુત્ર તિગુપ્તના પુત્રો ખલમિત્ર-ભાનુમિત્ર આવ્યા. એમણે મ. નિ. ૨૯૪ થી ૩૫૪ સુધી ૬૦ વર્ષ રાજ્ય કર્યું. આ ાજાએાના સમયમાં શુંગવશી સેનાની પુષ્યમિત્રે પેાતાના રાજા વૃદ્ધરથની હત્યા કરી પેાતે પાટલીપુત્રના સ્વામી બની બેઠા. ૫ પાટલીપુત્રની એ વૃદ્ધ થવાળી પેટાશાખા અને તેના અંત વિષે થેરાવલી સિવાય અન્ય જૈન સાહિત્ય કાંઇ પણ ખેલતુ નથી, પરંતુ કાલગણનાની ગાથાએ મૌય રાજાઓના માધિપત્ય પછી અવન્તિ પર પુષ્ય મિત્રનું આધિપત્ય જણાવી૬ હિમવત થેરાવલીના કથનને અમુઢાંશે સમર્થન કરી રહી છે.
૧૧૪
... मग
१८४
(५) " इगसयाहियच वनवासेसु विइक्कंते सु... - मोरियपुत्तो चंदगुत्तो हाद्दिवो जाओ... वीराओ णं इमसवाहियचउरासीवासेसु विषकंतेसु चंदगुत्तो णिवो परलोअं पतो " ( १५४-१८४ = ४० वर्ष)
૨૫
"तस्स पुन्तो बिंदुसारो पाडलिपुत्तम्मि रज्जे डिओ” "पणवीसवासा नाव रज्जं पाउणित्ता are वादुिवासेसु विइक्कंतेसु घम्माराहणपरो सग्गं पतो" (१८४-२०८ = २५११ )
२०७
२०७
"वीराओ णवाहिय दुसयवासेसु विइक्कंतेसु तरस पुत्तो असोओ पाडलिपुत्तम्मि रज्जे ठिओ पच्छा कुणालपुत्तं संपइणामधिज्जं रज्जे ठाहता असोमणिवो वीराओ बत्तालीसा
२४४.
हियो सयवासेसु विइक्कंतेसु परलोअ पत्तो " ( २०८ - २४४ = ३५ वर्ष ) " संपइणिवो वि पालिपुत्तम्मि णियाणेगसचुभयं मुणित्ता तं रायहाणि तच्चा पुवि नियपि उभुत्तिलद्धावंती - णयरम्मि ठिओ सुहं सुहेणं रज्जं कुणइ ।"...- अह वीराओ दोलयतेाऊइवासेसु विक्कंतेसु जिणधम्माराहणपरी संपइणिवो सग्गं पत्तो (२४४-२८३=४५ बर्ष )
२८३
૨૪૬
२८०
पाडलिपुत्तम्मि य णयरे असोअणिवपुत्त पुण्णरहोवि वीराओ हेयाली साहिय-दोसयवासेसु विइक्कंतेसु सुगयधम्माराहगो रज्जम्मि ठिओ । सेविय णं वीराभो दोसयअसवासे विक्कतेसु नियपुत्तं बुड्ढरहं रज्जे ठावइन्ता परलोअं पत्तों' (२४१-२८० = | ४ ष ) " तं वि सुगयधम्माणुगं वुड्ढरहं णिवं मारिता तस्ल सेणाहिवद्द - पुप्फमित्तो वीराओ णं तिसयाहियचडवासेसु विइक्कंतेसु पाडलिपुत्तरज्जे ठिओ" (२८०-३०४=२४ वर्ष ) द्विभवतयेरावली. ५. ४,५. (मुद्रित )
२०४
૨૯૪
अहावंतीणरग्मि संपइणिवस्ल णिपुत्तस्त्र लग्गगमणत रम सोगणिवपुत्त तिस्सगुतस्स बलमित्त भाणुमित्तणामधिज्जे दुवे पुत्ते वीराओ दोसयचऊणवश्वासेसु विक्कतेसु रज्जं पते । तेणं वुनि वि भाया जिणधम्माराहगे वीराओ चऊवन्नाहियतिसयवासेसु विश्वकतेसु लग्गं पत्ते " ( २७४-३५४=१० वर्ष ) द्विभव ंतथेशवसी. ५. ७ ( मुद्रित)
૩૧૪
(e) " अट्ठलयं मुरियाणं, तीस पुण पुसमिताणं (स्ल) । "
(f
61
नैनासमना मा. २. त्तसर्व