________________
ભદ્રિક્તા ને ભાવુક્તા તો ડગલે ને પગલે દષ્ટિગોચર થતી હતી. તેવી નોંધ કરેલી છે. આવા સમર્થ સંઘનાયક શ્રી ધર્મસૂરિશ્વરજી વિ.સં. ૨૦૩૮ (ઇ.સ.૧૯૮૨) માં સ્વર્ગવાસી થયા. કચ્છમાં મુનિ પરિષદ -
કચ્છમાં સંવત ૧૯૬૭ (ઇ.સ.૧૯૧૧) માં મુનિ પરિષદ યોજાઈ હતી. તે સંદર્ભે મુનિશ્રી કલ્યાણચંદ્રજીએ નોંધ્યું છે કે માંડવીમાં પ્લેગની ગરબડ હોવાથી ભણનાર મુનિઓ માટે કાંડાગરામાં રહેવાની ગોઠવણ કરવામાં આવી. ત્યાં અમારા યુવાન મુનિઓના હૃદયમાં એક નવીન ભાવના ફુરી કે કચ્છમાં વસતાં દેરાવાસી તેમજ સ્થાનકવાસી સંપ્રદાયોમાં સાંપ્રદાયિકતાના જે રૂઢવિચારો ઘૂસી ગયા હતાં તેમને નિર્મૂળ કરવા સમયને અનુલક્ષીને શાસ્ત્રસંમત નવીન ધારાધોરણ બાંધવા, અવિભક્ત જૈન મંડળની સ્થાપના કરવી અને તે માટે કચ્છમાં એક મુનિપરિષદ બોલાવવી. મુનિ કલ્યાણચંદ્રસૂરિની ભાવનાને વિદ્યાગુરુ શ્રી દિક્ષીતજીએ અનુમોદન આપ્યું.૧૭
સ્વાભાવિક છે નવા સુધારાઓ કે નવીનકાર્યમાં હઠાગ્રહોનો સામનો તો કરવો જ પડે. તે વિશે મુનિ શ્રી કલ્યાણચંદ્રજી નોંધે છે કે, મુનિપરિષદના પ્રચારાર્થે પ્રથમ સ્થાનકવાસી મોટીપક્ષ, નાની પક્ષ અને છ કોટિના મુનિઓની સાથે અમારા વિચારોની આપલે કરવા માંડી. તેમાં નાની પક્ષના મુનિઓ તો બહું વિનવવા છતાં સંમત ન થયા અને જયારે દેરાવાસી અચલગચ્છવાળા મુનિશ્રી ગૌતમસાગરજી તેમજ પાયચન્દ્રગચ્છના મુનિશ્રી દીપચન્દ્રજી સાથે પરિષદ અંગે વાતો કરી તો તેમણે મીઠાશથી ના સુણાવી દીધી. હવે રહ્યા મોટી પક્ષ અને છ કોટિવાળા. મોટીપક્ષવાળા તો આ વાતને ઉત્પન્ન કરનાર જ હતા. એટલે એ તો વિના કહ્યું મક્કમ જ હતા. છ કોટિવાળાને ઘણી મહેનતને અંતે મનાવ્યાં. પોતાની સગવડ પ્રમાણે થાય તો જ આ પરિષદમાં ભાગ લેવાની એમણે હા પાડી.૧૮
રામાણીયા (કચ્છ)માં મુનિ પરિષદ ત્રણ દિવસ ભરાઈ. જ્યાં સાત વ્યક્તિઓની કમિટિ નીમાઈ. અનુક્રમે : પ્રમુખપદે મુનિશ્રી રત્નચંદ્રજી, ઉપપ્રમુખપદે મુનિશ્રી દેવચંદ્રજી, સેક્રેટરીપદે મુનિશ્રી કલ્યાણચન્દ્રજી અને મુનિશ્રી ત્રિલોકચંદ્રજી, મુનિશ્રી નાનચંદ્રજી તથા છોટાલાલજી સાથે રહ્યાં હતાં. પેટ્રન તરીકે આચાર્ય શ્રી દેવચંદ્રજી વિનંતી કરવાથી તેઓ રહ્યાં હતાં.૧૯
પ૪
કચ્છમાં જૈન સંસ્કૃતિ - એક દષ્ટિપાતા