Page Text
________________
ભુજ અને માંડવી, એ કચ્છ નાં ત્રણ મુખ્ય શહેરોના જૈન ગોરજીઓ - યતિઓ હતાં અનુક્રમે (૧) અંજા૨ના ગોરજી મોતીચંદજી (૨) ભુજની મોટી પોશાળાના યતિ માણેકમેરજી - બીજા (૩) માંડવીનાં ગોરજી ખાંતિવિજયજી.
:
(૨) ગોરજી મોતીચંદજી :
-
કચ્છમાં આયુર્વેદમાં ગોરજી મોતીચંદજીનું નામ હતું તે મોટા નાડીવૈદ કહેવાતા કારણકે તે માત્ર હાથની નાડી જોઇને નિદાન કરતાં. તેમના વિશે એક એવી દંતકથા છે કે ભુજ દરબારગઢના જનાનખાનાની રાણીઓને તેમની પરીક્ષા કરવાની ઇચ્છા જાગી. તેથી માંદગી સબબ ગોરજીને બોલાવવામાં આવ્યાં અને રાજ્યના નિયમ અનુસાર વચ્ચે પડદો મુકવામાં આવ્યો. નાડી તપાસવા માટે રાણીના હાથના કાંડામાં દોરી બાંધવામાં આવતી અને એનો બીજો છેડો ગોરજીના હાથમાં રહેતો. તેના દ્વારા પણ તે નિદાન કરી શકતા તેથી રાણીએ પોતાના કાંડામાં દોરી બાંધવાને બદલે બિલાડીના પગમાં દોરી બાંધી દીધી આ કસોટીમાં ગોરજી પાર ઉતર્યા તેમણે જણાવ્યું કે,‘કાં તો રાણીએ ઉંદરનો આહાર કર્યો છે. અને કાં તો મારું મોત ભરાઇ આવ્યું છે.’’૩૯
ઉપર્યુક્ત સંદર્ભથી એટલું તો સ્પષ્ટ છે કે તે સમયે આયુર્વેદ ક્ષેત્રે ગોરજી મોતીચંદજી નું સ્થાન ઉચ્ચકક્ષાનું હશે તો જ આવી દંતકથાઓ જોવા મળતી હોય.
(૩) ગોરજી માણેકમેરજી - બીજા ઃ
કચ્છનાં રાજવીઓમાં પાટવીકુંવર પ્રથમ શાળામાં બેસે ત્યારે પોશાળના યતિઓ જ એમને પહેલો અક્ષર શીખવતા અને આશીર્વાદ આપતા. કચેરીમાં પણ પોશાળના યતિનું ખાસ સ્થાન હતું. રાવશ્રી ખેંગારજી પહેલાએ સાંગ વડે મારેલ સિંહની યાદ રાખવા માટે પોશાળના યતિઓ સિંહના કાન અને પુચ્છની નિશાનીવાળો લાલ મખમલનો ટોપલો માથા પર પહેરતાં. તેમાંના એક માણેકમેરજી બીજા પણ મોટા વિદ્વાન અને કાર્યકુશળ હતાં.૪૦
(૪) ગોરજી ખાંતિવિજયજી :
ગોરજી ખાંતિવિજયજી ‘બોડો બોરજી’ ના નામે સમગ્ર કચ્છમાં પ્રખ્યાત હતાં. લોકોકિત મુજબ કોઇ પ્રયોગ સાધના કરવામાં એનાં કાનની શકિત એણે ગુમાવી દીધી હતી. વૈદકશાસ્ત્રમાં પણ એ પ્રવિણ હતા. ‘બોડો બોરજીની ગોળીઓ' માંડવી અને માંડવીની આજુબાજુનાં ગામડાંઓમાં પ્રખ્યાત કચ્છમાં જૈન સંસ્કૃતિ – એક દૃષ્ટિપાત
૩૪
| SR No. | 022690 |
| Book Title | Kutchhma Jain Sanskriti Ek Drushtipat |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nita Thakar |
| Publisher | Nita Animesh Thakar |
| Publication Year | 2005 |
| Total Pages | 170 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 14 MB |