________________
મહારાવશ્રીના પ્રાઇવેટ સેક્રેટરી શ્રી સૂર્યશંકરભાઇએ આખા સંઘને રાજ્ય તરફથી જમણવારનું આમંત્રણ આપેલું જેનો સહર્ષ સ્વીકાર સંધે કર્યો હતો. શેઠ ડોસાભાઇ વાલજીએ પ્રત્યેક વ્યક્તિને ઝરમન સિલ્વરના પવાલાની લ્હાણી કરી હતી. તેમજ હીરાચંદ ટોકરશીએ સગવડતાની સંપૂર્ણ જવાબદારીમાં અગ્રભાગ ભજવ્યો હતો.૩૨ એટલું જ નહીં એ સમયે શ્રી વ્રજપાલજી સ્વામી કચ્છ-મુન્દ્રામાં બિરાજતા હતા અને શ્રીરત્નચન્દ્રજી મહારાજના પટ્ટશિષ્ય અને શ્રી કલ્યાણચન્દ્રજી મહારાજ એ વખતે સંઘ જે જે ગામે જવાનો હોય તે ગામે બે દિવસ પહેલાં જ પહોંચી જતા અને વ્યવસ્થા કરતા જેથી સંઘને કોઇ તકલીફ ન પડે.૩૩
શ્રી વિજયરાજજીએ (ઇ.સ.૧૯૪૨-૧૯૪૮) જ્યારે ભદ્રેશ્વર તીર્થની મુલાકાત લીધી, અને જૈનસંઘે એમનું ઉમળકાથી સ્વાગત અને બહુમાન કર્યું. એ સમયે તેઓએ પોતાની આ તીર્થની યાત્રાના કાયમી સ્મરણરૂપે કચ્છભરમાં ધર્મના નામે થતો જીવવધ બંધ કરવાની જાહેરાત કરી અમારિ પ્રવર્તનમાં પોતાનો અનુકરણીય અને પ્રશંસાપાત્ર ફાળો આપ્યો હતો.૪ આ ઉપરાંત મુનિ શ્રી વિદ્યાવિજયજી જ્યારે ભુજમાં હતાં ત્યારે શ્રી હીરાભાઇ સંઘવી દ્વારા નિમંત્રણ મોકલ્યું હતું. એક કલાક સુધી ખુબ ધીરજથી, રસપૂર્વક પ્રશ્નોત્તરી કરીને જ્ઞાનચર્ચા કરી હતી. અને વધુમાં ચોમાસાની સ્થિરતા ભુજમાં કરવા માટે આગ્રહ કર્યો હતો.૩૫
તા. ૧૬-૧-૧૯૫૪ ના રોજ કચ્છના મહારાવશ્રી મદનસિંહજીને શરદબાગમાં જૈન મહાજન મળવા ગયેલ અને એવી રજુઆત મહાજન તરફથી કરવામાં આવેલ કે નવરાત્રી પ્રસંગે ‘પશુવધ’ કરવામાં આવે છે. તે બંધ થવો જોઇએ તેના પ્રત્યુત્તરમાં મહારાવશ્રી મદનસિંહજીએ જણાવેલ કે ‘‘ધર્મના બહાને કચ્છના રાજ્યકુટુંબ તરફથી હવે પછી પશુવધ નહીં કરવામાં આવે તેનું વચન અમે આપીએ છીએ.’’૩૬
કચ્છનાં રાજ્યશાસનમાં જૈનયતિઓનું વિશિષ્ટ સ્થાનઃ
કચ્છનાં રાજ્યશાસનમાં ‘ગોરજી’નું સ્થાન મહત્વપૂર્ણ રહ્યું છે. ‘ગોરજી’ અને ‘મુનિ’ વચ્ચેના ભેદ સંદર્ભે એવું જાણવા મળે છે કે જેમનામાં તીવ્ર વૈરાગ્ય, ઉત્કૃષ્ટ આચરણનો અભાવ અને આચારપાલનમાં શિથિલતા આવે ત્યારે તેને ‘યતિ’ કે ‘ગોરજી’ કહેવામાં આવે છે. તેનો અર્થ એવો નથી
કચ્છમાં જૈન સંસ્કૃતિ – એક દૃષ્ટિપાત
૩૨