________________
ક્ષત્રિયકું શુદિ ૧ ને દિવસે ભગવાનના વિયાગના શેાક પાળ્યો, અને બીજે દિવસે એટલે કા. છુ. ૨ ને દિવસે પોતાની એન સુદર્શનાને ત્યાં અન્ન લીધું.
એક દરે આથી નક્કી થાય છે કે, સિદ્ધાર્થ રાજા કુંડપુરના ક્ષત્રિય રાજા હતા, તે વિદ્રેડ દેશના નહાતા અને ક્ષત્રિયકુંડ પણ વિદેહમાં વૈશાલીની નિકટમાં નહાતું.
૧૪. ત્રિશલા રાણી:
સિદ્ધાર્થ રાજાને ત્રિશલા નામની રાણી હતી, જે વૈશાલીના મહારાજા ચેટકની બહેન હતી અર્થાત્ તે વિદેહની રાજકન્યા હતી.
“આચારાંગ સૂત્ર” અને “કલ્પસૂત્ર”માં તેનાં ૧ ત્રિશલા, રવિદેહદત્તા અને ૩ પ્રિયકારિણી; એ ત્રણ નામ સૂચવ્યાં છે.૨૭
*
સિદ્ધાર્થ રાજાના “ વિદેહુ ” તરીકે પરિચય મળતા નથી, જ્યારે ત્રિશલા રાણીનું “વિદેહદત્તા” એવું નામ જ મળે છે, જે તેના વિદેહકન્યા ઢાવાના કારણે યથાર્થ છે. ત્રિશલા રાણી ‘લિચ્છવીકન્યા ’ હાવાના કારણે શુદ્ધ ક્ષત્રિયાણી લેખાતી હતી, તેથી “કલ્પસૂત્રમાં” તેને ક્ષત્રિયાણી ’ તરીકે અને ખીજા' શાસ્ત્રોમાં તેને રાણી તથા દેવી તરીકે સબધેલ છે. આવશ્યક નિયુક્તિ”માં૨૪ ચાવીસ તીથ 'કરાની માતાનાં નામ છે, જે રાણીઓ હાવા છતાં ત્યાં તેઓને માટે દૈવી શબ્દ વપરાયા નથી. કારણ સ્પષ્ટ છે કે અહીં ક્ષત્રિયાણી શબ્દ જ કિંમતી છે. તે સમયે વિદેહનું સ્થાન એવું ઊંચુ હતું કે ખીજા દેશામાં ત્યાંની કન્યા તથા તે કન્યાની સંતતિ પણ સમ્માનનીય લેખાતી હતી. અને તે વિદેહની સંજ્ઞાથી પણ ઓળખાતી હતી.
