________________
:
-
ક્ષત્રિયકુંડ સ્વીકારી, બાર વર્ષ સુધી વિહાર કર્યો અને પછી “મહાવીરના ઉપનામ સાથે જિનપદ મેળવ્યું. તેમણે છેલ્લાં ત્રીશ વર્ષ સુધી ધમોપદેશ આપી પિતાના સંપ્રદાયની વ્યવસ્થા કરી. તેમને આ કામમાં મોસાળ પક્ષના સંબંધને લીધે વિદેહ, મગધ અને અંગદેશની ઘણુ સહાય હતી. તેઓ નેપાલને સીમાડો અને પારસનાથની ટેકરી સુધી વિચર્યા હતા તેમને ગૌતમબુદ્ધ સાથે મેળાપ કે વિવાદ થયે નથી, પરંતુ ગોશાળા સાથે વાદવિવાદ થયું હતું. તેમને મુખ્ય શિષ્ય ૧૧ અને બીજા શિષ્યો ૪૨૦૦ હતા. તેઓ ઈ. સ. પૂર્વે પર૭માં પાવાપુરીમાં નિર્વાણ પામ્યા. તેમના શિષ્ય સુધમાં ત્યારે જીવતા હતા, જેના લીધે આજ સુધી જેનધર્મ ચાલે છે વગેરે વગેરે.
[જે. સા. સં. નં. ૧, અં. ૩, પૃ. ૧૯૪ થી ૧૯૬]
એકંદરે ડે. હોનલે માને છે કે, વૈશાલી પાસેનું કેલ્લાગ એ જ ક્ષત્રિયકુંડ છે, આજે તે સ્થાને વાસુકંડ વિદ્યમાન છે.
ડે. હેલેએ “ઉપાસકદશાંગના ભાષાંતરના પૃષ્ઠ ત્રીજામાં વાણિયગ્રામ પર પાદધ આપી છે, તેને સાર આ છે
વાણિયગામ તે વશાલીનું બીજું નામ છે. વિશાલીમાં વૈશાલી, કુડપુર અને વાણિયગામને સમાવેશ થતું હતું, જેના અવશેષરૂપે આજે વેસાડ, વાસુકુંડ અને વાણિયા છે. આથી વિશાલીને આ ત્રણે નામથી સંબોધી શકાય. વાણિયગામની સાથે નગર શબ્દ જાડાયેલું છે એટલે તે મેટું નગર હતું. કુંડગ્રામ પણ વૈશાલીનું ત્રીજું નામ છે, તેથી જ મહાવીરની જન્મભૂમિ વૈશાલી છે અને મહાવીર પણ “વૈશાલિક
