________________
જિનેશ્વરસૂરિ
૯૯
એ શ્રેષ્ઠીના વેપાર ધણા મહેાળા હતા અને એને ત્યાં રાજ લાખાની લેવડ-દેવડ થતી રહેતી. એ લેવડ દેવડને હિસાબ મકાનની સામેની ભીંત ઉપર લખવામાં આવતા હતા. એનું વારંવાર નિરીક્ષણ કરવાથી એ બન્ને ભાઈઓને એ મેઢે જેવા થઈ ગયા હતા. અકસ્માત્, કમનસીબે, એક દિવસ ત્યાં આગ લાગી ગઈ અને એ મકાન બળી ગયું ! ખીજી બધી ચીજોની સાથે જે ભીંત ઉપર દુકાનના હિસાબની નોંધણી કરવામાં આવતી હતી, એ ભીંત પણ બળી ગઈ. શેઠને એથી ખૂબ દુઃખ થયું. લેવડ-દેવડના હિસાબ નાશ પામવાથી વેપાર સંબંધી કામેામાં અનેક પ્રકારની અડચણા ઊભી થવા લાગી. ખીજે દિવસે જ્યારે આ બ્રાહ્મણ ભાઈ એ ફરી એમના મકાને ગયા તેા રોડની એવી દશા જોઈ ને એમને ખૂબ દુઃખ થયું. શેઠનું ઉદાસ માં જોઈ ને તેઓએ એમને કંઈક દિલાસા આપવા માટે ઉપદેશરૂપે એ એક વેણ કહ્યાં, તેા શેઠે કહ્યું કે ‘· મને આ ધન, અન્ન, વસ્ત્ર વગેરેને નાશ થવાથી એવા ખેદ નથી થયા, જેવા લેવડ દેવડનેા હિસાબ નાશ થવાથી થયેા છે; કારણ કે એને લીધે કેટલાય વ્યવહારિયા સાથે મારે ઝઘડા થરો અને મારી ધાર્મિકતાને ધક્કો પહેાચશે.' ત્યારે એ ભાઈ એએ કહ્યું કે એ ભીંત ઉપર જે કંઈ તાંધેલું હતું એ બધુંય અમને અક્ષરેઅક્ષર યાદ છે; જે તમે ઇચ્છો તે અને તેાંધી લઈ શકેા છે.' આ સાંભળીને શેઠ રાજી રાજી થઈ ગયા, અને એણે એમને સારા આસન ઉપર બેસાડીને એમના મેાંએથી એ હિસાબ નાંધી લીધા.........પછી એણે એમનેા ખૂબ સત્કાર કર્યાં અને પેાતાના ધરની બધી વ્યવસ્થા સાચવનાર તરીકે એમને પેાતાના ઘરમાં જ રાખી લીધા.
"
* એ જમાનામાં, આજની જેમ, કાગળના ચાપડાએ નહેાતા, તેથી વેપારીએ પાતાની રાજેરાજની લેવડ-દેવડના હિસાબ, જે એ ઘેાડા હાય તા લાકડાની પટ્ટી ઉપર ( જે સ્લેટના બદલે ઉપયાગમાં લેવામાં આવતી હતી), અને વધારે હાય તેા એ માટે જ તૈયાર કરેલી ભીંત ઉપર પાણી મેળવેલ ખડીથી અથવા શ્યાહીથી લખી લેતા હતા. પછી, ફુરસદે, એને કપડાનાં ટીપણાં ઉપર ઉતારી લેવામાં આવતા.
